حقوق و دستمزد

 

هزینه حقوق و دستمزد متشکل از جمع مبالغ پرداختی به کارکنان موسسه به صورت روزانه، هفتگی یا ماهانه میباشد. علاوه بر دستمزد ثابت (حقوق پایه) که بر مبنای ساعات یا روزهای کارکرد، میزان انجام کار یا محصول تولید شده محاسبه میگردد هزینه حقوق و دستمزد شامل موارد دیگری از قبیل: اضافه کاری، نوبت کاری،شب کاری،حق ماموریت، حق ایاب و ذهاب، حق مسکن و خوارو بار، حق اولاد و عائله بندی، عیدی(پاداش آخر سال)، پاداش افزایش تولید، بازخرید مرخصی، هزینه های کارآموزی، سهم از موسسه، مزایای غیر نقدی همچون اتوموبیل و مسکن واگذاری به کارکنان نیز میباشد. علاوه بر موارد فوق به هزینه دستمزد باید هزینه تامین اجتماعی سهم کارفرما، بیمه بیکاری و در برخی موارد هزینه غذای رایگان کارکنان نیز اضافه گردد. بنابراین هزینه حقوق و دستمزد شامل برخی یا همه موارد بالا میباشد.کلیه این موارد به موجب قانون حق السعی نامیده میشود.

مدت کار

ساعت کار عادی مدت زمانی است که کارگر، نیرو و یا وقت خود را به منظور انجام کار در اختیار کارفرما قرار می‌دهد. لذا قانونا اوقات صرف غذا و استراحت جز ساعت کار محسوب نخواهد شد. به غیر از مواردی  که در قانون مستثنی شده است با توجه به این‌که ساعت کار کارگران در شبانه روز نباید کمتر از 8 ساعت باشد. کارفرما با توافق کارگران، نمایندگان قانونی آنان می‌توانند ساعت کار را در بعضی از روزهای هفته کمتر از میزان مقرر و دیگر روزها اضافه بر این میزان تعیین کنند.شرط آن‌که مجموع ساعت کار هر هفته از 44 ساعت تجاوز ننماید. باید توجه داشت در ماده 52 قانون کار اشاره شده که در کارهای سخت و زیان آور و زیر زمینی ساعت کار نباید از 6 ساعت در روز و 36 ساعت در هفته تجاوز نماید.

بطور متوسط میزان ساعت کار کارگردر هر روز کاری معادل 7 ساعت و 20دقیقه یعنی33/7 ساعت خواهد بود: 44/6=7.33

اضافه کاری

انجام کار بیش از ساعات تعیین شده در قانون کار اضافه کاری نام دارد.

در شرایط عادی ارجاع کار اضافی به کارگر با شرایط ذیل مجاز خواهند بود.

الف)موافقت کارگر

ب)پرداخت 40% اضافه بر مزد هر ساعت کار عادی

ج)ساعت اضافی ارجاعی به کارگران نباید از 4 ساعت در روز تجاوز نماید مگر در موارد استثنایی با توافق طرفین

کارگرانی که به هر عنوان به این ترتیب روزهای جمعه کار میکنند در مقابل عدم استفاده از تعطیلی روز جمعه 40درصد اضافه بر مزد دریافت میکنند. انجام کار در سایر روزهای تعطیل رسمی نیز مشمول 40درصد فوق العاده اضافه کاری خواهد بود

بدلیل اینکه روز کارگر(11 اردیبهشت) که جز تعطیلات رسمی کارگران به حساب می آید در ایران تعطیل نمیباشد کل این روز جز اضافه کاری به حساب می آید.

 

عیدی(پاداش آخر سال)

کلیه کارفرمایان کارگاههای مشمول قانون کار مکلفند به هر یک از کارگران خود به نسبت یک سال کار معادل 60روز(2ماه) آخرین مزد،به عنوان عیدی و پاداش بپردازند.مبلغ پرداختی از این بابت به هر یک از کارکنان در پایان هر سال نبایستی از معادل 90روز(3ماه) حداقل مزد روزانه قانونی همان سال بیشتر شود.

 

روش محاسبه عیدی

دو برابر حقوق ماهانه( در صورتیکه از حداقل عیدی بیشتر و از حداکثر عیدی کمتر باشد)

حداقل عیدی ( در صورتیکه دو برابر حقوق ماهانه از حداقل عیدی کمتر باشد)

حداکثر عیدی(در صورتیکه دو برابر حقوق ماهانه از حداکثر عیدی بیشتر باشد)

  • عیدی در مبنای محاسبه بیمه قرار نمیگیرد

مبلغ پرداختی به کارکنانی که کمتر از یکسال در کارگاه کار کرده اند باید به ماخذ 60 روز مزد و به نسبت ایام کارکرد در سال محاسبه گردد. مبلغ پرداختی برای هر ماه نباید از سقف تعیین شده تجاوز نماید.

پاداش

مبلغی است که مدیر یا مافوق بنا بر صلاحدید خود به کارمند یا کار گر پرداخت میکند

فوق العاده ماموریت

مأموریت به موردی اطلاق می‌شود که کارگر برای انجام کار حداقل ۵۰ کیلومتر از محل کارگاه اصلی دور شود و یا ناگزیر باشد حداقل یک شب در محل مأموریت توقف نماید. فوق العاده ماموریت

نباید کمتر از مزد مبنای روزانه کارگران باشد. فوق العاده ماموریت بصورت 2برابر حقوق روزانه دریافتی پرداخت میشود

حق اولاد و عائله مندی

حق اولاد در صورت داشتن شرایط زیر و به تعداد فرزندان قابل پرداخت است.

  • کارگر حداقل سابقه پرداخت حق بیمه 720روز کار(24ماه) را داشته باشد
  • سن فرزندان پسر او از 18سال کمتر باشد و یا به تحصیل اشتغال داشته باشند(تا پایان تحصیل)
  • در اثر بیماری یا نقص عضو ( معلولیت) طبق گواهی کمسیون پزشکی قادر به کار نباشند
  • فرزند دختر تا قبل از ازدواج یا اشتغال

مبلغ حق اولاد برای هر فرزند معادل سه برابر حداقل مزد روزانه خواهد بود.(10درصد حداقل حقوق ماهانه)

در شرکت های خصوصی برای همسر حق عائله مندی پرداخت نمیشود

در شرکتهای دولتی حق اولاد حداکثر تا 3 فرزند طبق فورمول(400*454*%14) و حق همسر بر اساس(400*454*7%) میباشد

 

کسورات حقوق و دستمزد

بطور کلی به کسورات توافقی و کسورات قانونی تقسیم میشوند

کسورات توافقی:

مبالغی که طبق قرارداد یا توافق بین کارگر و کارفرما در زمان تهیه لیست حقوق و دستمزد از حقوق کارگر یا کارمند کسر می گردد.

برخی از کسورات توافقی :

1.    اقساط وام مسکن

2.    اقساط وام ضروری

3.    بدهی به شرکت تعاونی

4.    مساعده

5.    پیش پرداخت ها

6.    پس انداز سهم کارگر یا کارمند

7.    حق عضویت ها (صندوق تعاون، انجمن ها وصندوق ذخیره کارکنان دولت و...)

8.    صندوق امداد و امور خیریه

9.    بیمه تکمیلی

منظور از مساعده بخشی از حقوق است که به طور معمول قبل از پایان هر ماه به علت نیاز کارکنان به آنان پرداخت میشود و در زمان تهیه لیست حقوق و دستمزد همان ماه به طور کامل از حقوق آنها کسر می گردد.

علی الحساب:

پرداخت مبلغی است پس از پایان ماه که در زمان تهیه لیست حقوق از آن کسر میگردد.

مساعده:

بخشی از حقوق است که بطور معمول قبل از پایان هر ماه به علت نیاز کارکنان به آنان پرداخت میشود و در زمان تهیه لیست حقوق و دستمزد همان ماه بطور کامل از حقوق آنها کسر میگردد

کسورات قانونی:

مبالغی است که کارفرما به نمایندگی از طرف سازمانهای مربوط و بر اساس مصوبه های قانونی یا به حکم دادگاه از حقوق کارکنان کسر و به سازمانهای ذینفع پرداخت مینماید. کسورات قانونی اساسی عبارتند از :

  • بیمه سهم کارگر در بخش خصوصی و سرانه بیمه بابت بیمه شده اصلی و افراد تبعی در بخش دولتی
  • مالیات حقوق و دستمزد
  • بدهی کارگر به صندوق اجرائیات
  • حق بازنشستگی در بخش دولتی مشمول نظام

اجرائیات:
به مبالغی گفته می شود که به موجب حکم دادگاه یا مراجع قانونی بابت جریمه یا بدهی کارگر یا کارمند به کارفرما یا اشخاص دیگر باید به وسیله کارفرما از حقوق کارگر کسر و به حساب صندوق اجرا (حساب واحد اجرای احکام دادگستری) واریز گردد.

نکته: از این بابت تنها می توان مازاد بر حداقل مزد را آن هم به موجب حکم دادگاه برداشت نمود. در هرحال این مبلغ برای کارکنان متأهل نباید از   کل مزد و برای کارکنان مجرد نباید از   کل مزد کارگر یا کارمند بیشتر شود.

مالیات:
درامد مشمول مالیات حقوق عبارتست از حقوق(مقرری یا مزد اصلی) و مزایای مربوط به شغل اعم از مستمر و غیر مستمر به غیر از حق ماموریت قبل از وضع کسور و پس از کسر معافیتهای مقرر در قانون مالیاتهای مستقیم.

بیمه:

وجوهی است که به حکم قانون تأمین اجتماعی برای استفاده از مزایای موضوع آن به سازمان تأمین اجتماعی پرداخت می گردد.

مجموع حق بیمه پرداختی به سازمان تأمین اجتماعی معادل 30 درصد حقوق و دستمزد مشمول بیمه می باشد. که 7 درصد آن بیمه تأمین اجتماعی سهم کارگر و 20 درصد بیمه اجتماعی سهم کارفرما و 3 درصد بیمه بیکاری سهم کارفرما است.

7 درصد سهم کارگر به عنوان یکی از کسورات حقوق و دستمزد از حقوق و دستمزد ناخالص کارگر کسر می گردد. و 23 درصد دیگر فقط برمبنای حقوق و دستمزد مشمول بیمه کارگر محاسبه می گردد وبه عنوان یکی از هزینه های کارفرما شناسائی و در دفاتر ثبت می گردد.

اقلام مشمول محاسبه حق بیمه :

1.   دستمزد وحقوق

2.   کارمزد و حق الزحمه

3.   حق الشاوره

4.   مزایای نقدی شامل: فوق العاده شغل، اضافه کاری،شب کاری، نوبت کاری، خارج از مرکز، سختی کار،حق خواروبار، حق مسکن، حق ایاب و ذهاب

5.   مزد ایام تعطیل و مرخصی استحقاقی

6.   پاداش های غیر مستمر

7.   فوق العاده های ثابت و نظایر آنها

8.   مزایای غیر نقد مانند خوراک، پوشاک، مسکن، وسیله نقلیه

کارفرما مکلف است از کلیه وجوه و مزایای مشمول بیمه، حق بیمه مقرر را کسر کرده و به اضافه سهم خود به سازمان پرداخت نماید.

مهلت تحویل لیست مربوطه و پرداخت حق بیمه حقوق کارکنان به سازمان بیمه تأمین اجتماعی و صندوق بیمه بیکاری حداکثر تا آخرین روز ماه بعد می باشد. اگر آخرین روز در جمعه یا روز تعطیل رسمی دیگری قرار گیرد تا پایان وقت اداری اولین روز، بعد از تعطیلی نیز مهلت خواهد داشت درغیر این صورت مشمول جریمه می گردد.

مهلت رسیدگی سازمان به اسناد و مدارک لیست حداکثر 6 ماه از تاریخ دریافت لیست است. درصورت مشاهده نقص یا اختلاف اقدامات قانونی را انجام داده و مابه تفاوت را وصول می نماید. درمورد بیمه شدگانی که کارمزد دریافت می دارند حق بیمه به مأخذ کل درآمد می باشد.

بیمه حقوق بصورت زیر محاسبه میشود:

حقوق مشمول بیمه= کل حقوق و مزایا - حق اولاد

سقف بیمه پرداختی= تعداد روز کاری* 7برابر حداقل حقوق روزانه اداره کار

بیمه بیکاری:

یمه بیکاری یکی از حمایت های تأمین اجتماعی است و سازمان تأمین اجتماعی مکلف است با دریافت حق بیمه مقرر، به بیمه شدگانی که طبق مقررات این قانون بیکار می شوند مقرری بیمه بیکاری پرداخت نماید.

حق بیمه بیکاری به میزان 3 درصد حقوق و مزایای مشمول بیمه می باشد که توسط کارفرما تأمین و پرداخت می شود.

 

شرایط دریافت مقرری بیمه بیکاری

1.   بیمه شده بدون میل و اراده بیکار شده و آماده به کار باشد.

2.   قبل از بیکار شدن حداقل 6 ماه سابقه پرداخت حق بیمه را داشته باشد. (به استثنای کسانی که به علت بروز حوادث قهریه و غیرمترقبه مثل سیل، زلزله، جنگ، آتش سوزی و ... بیکار می شوند.)

3.   ظرف 30 روز از تاریخ بیکاری با اعلام مراتب بیکاری به ادارات کار وامور اجتماعی، آمادگی خود را برای اشتغال به کار تخصصی ویا مشابه آن اطلاع دهد. ( مراجعه بعداز 30 روز با داشتن عذر موجه و تشخیص هیأت حل اختلاف تا3 ماه امکان پذیر است.)

4.   در دوره های کارآموزی و سوادآموزی تعیین شده از سوی اداره کار شرکت نموده و هر دو ماه یک بار گواهی شرکت در کلاس را به شعب تأمین اجتماعی تسلیم نماید.

 

مدت پرداخت مقرری بیمه بیکاری

برای مجردین حداکثر 36 ماه و برای متأهلین و متکلفین حداکثر 50 ماه براساس سابقه کلی پرداخت حق بیمه به شرح زیر می باشد:

حداکثر مدت استفاده از مقرری بیمه بیکاری

سابقه پرداخت حق بیمه                    مجردین                        متأهلین ومتکلفین

تا6 ماه                                      تعلق نمی گیرد                          تعلق نمی گیرد

از 6 ماه تا 24 ماه                                  6 ماه                                12 ماه

از25 ماه تا 120 ماه                            12 ماه                                 18 ماه

از 121 ماه تا 180 ماه                           18 ماه                              26 ماه

از 181 ماه تا 240 ماه                            26 ماه                               36 ماه

از 241 به بالا                                       36 ماه                              50 ماه

 

توجه داشته باشید که گروههای زیر از شمول مقررات این قانون مستثنی هستند:

1.   بازنشستگان و از کار افتادگان کلی

2.   صاحبان حرفه و مشاغل آزاد و بیمه شدگان اختیاری

3.   اتباع خارجی

 

سنوات:

متوسط حقوق یک ماه در آخر هر سال را گویند که در صورت ترک شرکت معاف از مالیات و در صورت ادامه فعالیت در شرکت مشمول مالیات(10یا20 درصد) خواهد بود.

  • اگر شرکت اقدام به اخراج کارگر نماید موظف به پرداخت 45روز سنوات خواهد بود

مرخصی ها:
بر اساس فصل دوازدهم ماده 84 قانون مدیریت خدمات کشوری کارمندان دستگاههای اجرایی هر سال 30روز حق مرخصی کاری با استفاده از حقوق و مزایای مربوط را دارند که حداکثر 15روز از مرخصی کارمندان در هر سال قابل ذخیره شدن است و برای افراد تحت قرارداد انجام ،26روز مدت مرخصی سالیانه بوده و حداکثر9روز آن قابل ذخیره شدن میباشد

موسسه میتواند به ازای یکسال خدمت به عضو 10روز کاری مرخصی فوق العاده با استفاده از حقوق، فوق العاده ها و مزایای مندرج در حکم یا قرارداد حسب مورد اعطا نماید که در این صورت وی میبایست الزاما انرا در ایام تابستان و نیمه اول فروردین ماه مطابق با برنامه ریزی اعلام شده از سوی موسسه استفاده نماید.

حداکثر مرخصی ساعتی 3ساعت در روز و سقف آن 16ساعت در ماه میباشد و در اخر هر ماه به ازای هر 8ساعت معادل یک روز از مرخصی استحقاقی عضو کسر و مازاد 16 ساعت در ماه غیبت محسوب میشود.