27 .     تغييرات‌ در رويه‌هاي‌ حسابداري‌ بكار گرفته‌ شده‌ براي‌ گزارشگري‌ قسمت‌ كه‌ تأثير عمده‌اي‌ بر اطلاعات‌ قسمت‌ دارد، بايد افشا شود. همچنين‌ اطلاعات‌ دوره‌ گذشته‌ قسمت‌ براي‌ مقاصد مقايسه‌اي‌ بايد ارائه‌ مجدد شود، مگر آنكه‌ انجام‌ اين‌ كار عملي‌ نباشد. اين‌ افشا بايد شرحي‌ از ماهيت‌ تغيير، دلايل‌ تغيير، اينكه‌ اطلاعات‌ مقايسه‌اي‌ ارائه‌ مجدد شده‌ يا اينكه‌ انجام‌ اين‌ كار غيرعملي‌ است‌ و اثر مالي‌ تغيير را، در صورتي‌ كه‌ به طور منطقي‌ قابل‌ تعيين‌ باشد، دربرگيرد. چنانچه‌ واحد تجاري‌ نحوه‌ تشخيص‌ قسمتهاي‌ خود را تغيير دهد و اطلاعات‌ دوره‌ گذشته‌ قسمت‌ را به دليل‌ عملي‌ نبودن‌ برمبناي‌ جديد ارائه‌ مجدد نكند، به منظور مقايسه‌، واحد تجاري‌ بايد اطلاعات‌ قسمت‌ را در سالي‌ كه‌ نحوه‌ تشخيص‌ قسمتها را تغيير داده‌ است‌، بر مبناي‌ قسمتهاي‌ قديم‌ و جديد گزارش‌ كند.

28 .   با تغييرات‌ در رويه‌هاي‌ حسابداري‌ بكار گرفته‌ شده‌ توسط‌ واحد تجاري‌ براساس‌ استاندارد حسابداري‌ شماره‌ 6 با عنوان‌ گزارش‌ عملكرد مالي‌ رفتار مي‌شود. براساس‌ الزامات‌ استاندارد ياد شده‌، تغيير در رويه‌ حسابداري‌ فقط‌ بايد در صورتي‌ انجام‌ شود كه‌ تغيير به موجب‌ قوانين‌ آمره‌ يا استانداردهاي‌ جديد الزامي‌ شود يا به‌ ارائه‌ مطلوب‌تر رويدادها يا معاملات‌ در صورتهاي‌ مالي‌ واحد تجاري‌ منجر شود.

29 .   برخي‌ تغييرات‌ در رويه‌هاي‌ حسابداري‌ مانند تغييرات‌ در نحوه‌ تشخيص‌ قسمتها و تغييرات‌ در مباني‌ تخصيص‌ درآمدها و هزينه‌هاي‌ عملياتي‌، مشخصاً مربوط‌ به‌ گزارشگري‌ قسمتهاست‌. اين‌ تغييرات‌ مي‌تواند تأثير عمده‌اي‌ بر اطلاعات‌ قسمت‌ گزارش‌ شده‌ داشته‌ باشد، اما مجموع‌ اطلاعات‌ مالي‌ گزارش‌ شده‌ براي‌ واحد تجاري‌ را تغيير نخواهد داد. براي‌ اينكه‌ استفاده‌كنندگان‌ تغييرات‌ را درك‌ و روندها را ارزيابي‌ كنند، اطلاعات‌ مقايسه‌اي‌ قسمت‌ براي‌ انعكاس‌ آثار رويه‌هاي‌ حسابداري‌ جديد، در صورت‌ عملي‌ بودن‌، ارائه‌ مجدد مي‌شود.

30 .   براساس‌ الزامات‌ بند 26 براي‌ مقاصد گزارشگري‌ قسمت‌، انتقالات‌ بين‌ قسمتها بايد برمبنايي‌ اندازه‌گيري‌ شود كه‌ واحد تجاري‌ در عمل‌ براي‌ قيمت‌گذاري‌ آن‌ انتقالات‌ استفاده‌ مي‌كند. چنانچه‌ واحد تجاري‌ روش‌ قيمت‌گذاري‌ انتقالات‌ بين‌ قسمتهاي‌ خود را تغيير دهد، اگرچه‌ اين‌ تغيير به‌ مثابه‌ تغيير در رويه‌ حسابداري‌ نيست‌ و نبايد براساس‌ بند 27 اطلاعات‌ مقايسه‌اي‌ دوره‌ گذشته‌ قسمت‌ ارائه‌ مجدد شود، با اين‌ حال‌ طبق‌ بند 26 افشاي‌ اين‌ تغيير الزامي‌ است‌.

31 .      واحد تجاري‌ بايد انواع‌ محصولات‌ و خدمات‌ منظور شده‌ در هر قسمت‌ تجاري‌ گزارش‌ شده‌ و نيز تركيب‌ هر قسمت‌ جغرافيايي‌ گزارش‌ شده‌ را افشا كند.

32 .   براي‌ ارزيابي‌ موضوعاتي‌ از قبيل‌ تغييرات‌ در تقاضا، قيمت‌ منابع‌ مصرفي‌ يا ساير عوامل‌ توليد و توسعه‌ محصولات‌ و فرآيندهاي‌ جايگزين‌ در قسمت‌ تجاري‌، لازم‌ است‌ كه‌ فعاليتهاي‌ قسمت‌ شناخته‌ شود. همچنين‌ براي‌ ارزيابي‌ تأثير تغييرات‌ محيط‌ اقتصادي‌ و سياسي‌ بر مخاطرات‌ و نرخهاي‌ بازده‌ قسمت‌ جغرافيايي‌، شناختن‌ اجزاي‌ آن‌ قسمت‌ جغرافيايي‌ اهميت‌ دارد.

33 .   قسمتهايي‌ كه‌ قبلاً گزارش‌ شده‌ اما در دوره‌ جاري‌ آستانه‌هاي‌ كمي‌ را احراز نكند، به طور جداگانه‌ گزارش‌ نمي‌شود. براي‌ مثال‌ ممكن‌ است‌ به دليل‌ كاهش‌ در تقاضا يا تغيير در راهبرد مديريت‌ يا به دليل‌ فروش‌ بخشي از عمليات‌ قسمت‌ يا تركيب‌ آن‌ با ساير قسمتها، آن‌ قسمت‌ آستانه‌ها را ديگر احراز نكند. توضيحي‌ در مورد دلايل‌ اينكه‌ چرا قسمت‌ گزارش‌شده‌ قبلي‌ ديگر گزارش‌ نمي‌شود نيز ممكن‌ است‌ در تأييد انتظارات‌ از كاهش‌ بازارها و تغييرات‌ در راهبردهاي‌ واحد تجاري‌، مفيد باشد.

تاريخ‌ اجرا

34 .     الزامات‌ اين‌ استاندارد در مورد كليه‌ صورتهاي‌ مالي‌ كه‌ دوره‌ مالي‌ آنها از تاريخ‌ 1/1/1381
 و بعد از آن‌ شروع‌ مي‌شود، لازم‌الاجراست‌ .

مطابقت‌ با استانداردهاي‌ بين‌المللي‌ حسابداري‌

35 .   به‌ استثناي‌ موارد زير، با اجراي‌ الزامات‌ اين‌ استاندارد، مفاد استاندارد بين‌المللي‌ حسابداري‌ شماره‌ 14 با عنوان‌ گزارشگري‌ قسمتها نيز رعايت‌ مي‌شود:

الف ‌. طبق‌ استاندارد بين‌المللي‌ حسابداري‌ شماره‌ 14 ” گزارشگري‌ قسمتها“ مديريت‌ بايد با توجه‌ به‌ منبع‌ اصلي‌ و ماهيت‌ مخاطرات‌ و بازده‌هاي‌ يك‌ واحد تجاري‌، قسمت‌ تجاري‌ يا قسمت‌ جغرافيايي‌ را به عنوان‌ مبناي‌ اوليه‌ گزارشگري‌ مشخص‌ كند. در رابطه‌ با مبناي‌ اوليه‌ اطلاعات‌ مفصلتر و براي‌ مبناي‌ ثانويه‌ اطلاعات‌ كمتري‌ ارائه‌ مي‌شود. در استاندارد شماره‌ 25 با عنوان‌ ” گزارشگري‌ بر حسب‌ قسمتهاي‌ مختلف“ براي‌ محدود كردن‌ دامنه‌ قضاوت‌ و جلوگيري‌ از پيچيدگي‌ غير ضروري‌ با توجه‌ به‌ شرايط‌ موجود، الزامات‌ گزارشگري‌ بر مبناي‌ اوليه‌ و ثانويه‌ پيش‌بيني‌ نشده‌ است‌.

ب .  طبق‌ استاندارد بين‌المللي‌ حسابداري‌ شماره‌ 14، براي‌ هر قسمت‌ قابل‌ گزارش‌ سهم‌ واحد تجاري‌ از سود يا زيان‌ واحدهاي‌ تجاري‌ وابسته‌، مشاركتهاي‌ خاص‌ يا ساير سرمايه‌گذاريهايي‌ كه‌ به‌ روش‌ ارزش‌ ويژه‌ منعكس‌ مي‌شود و عمليات‌ آنها در حوزه‌ يك‌ قسمت‌ واحد قرار مي‌گيرد بايد افشا شود. اين‌ الزام‌ در استاندارد حسابداري‌ شماره‌ 25 وجود ندارد.

 

پيوست‌

نمونه‌ گزارشگري‌ بر حسب‌ قسمتهاي‌ مختلف‌

اين‌ پيوست‌ تنها جنبه‌ تشريحي‌ دارد و جزئي‌ از استاندارد حسابداري‌ نيست‌. هدف‌ اين‌ پيوست‌، نشان‌ دادن‌ كاربرد الزامات‌ اين‌ استاندارد براي‌ كمك‌ به‌ روشن‌ شدن‌ مفاهيم‌ آن‌ است‌.

جدول‌ و يادداشت‌ مربوط‌ كه‌ در اين‌ پيوست‌ ارائه‌ شده‌ است‌ به‌ تشريح‌ افشاي‌ اطلاعات‌ قسمت‌ مي‌پردازد كه‌ براساس‌ اين‌ استاندارد براي‌ واحدهاي‌ تجاري‌ با محصولات‌ و خدمات‌ متنوع‌ و داراي‌ فعاليت‌ در مناطق‌ مختلف‌ جغرافيايي‌ الزامي‌ است‌. اين‌ مثال‌ با اين‌ فرض‌ تنظيم‌ شده‌ است‌ كه‌ عمليات‌ توليد واحد تجاري‌ مورد نظر در ايران‌ صورت‌ مي‌گيرد اما محصولات‌ خود را به‌ ساير كشورها صادر مي‌كند و در آن‌ اطلاعات‌ مقايسه‌اي‌ سال‌ قبل‌ نيز ارائه‌ شده‌ است‌. ارائه‌ اطلاعات‌ برحسب‌ قسمتهاي‌ مختلف‌ براي‌ هر دوره‌اي‌ كه‌ مجموعه‌ كامل‌ صورتهاي‌ مالي‌ ارائه‌ مي‌شود، ضروري‌ است‌.

 

صفحه      1        2