مسئوليت گزارش مالي ميان‌دوره‌اي
4 . مسئوليت تهيه و ارائه گزارش مالي ميان دوره‌اي با هيأت مديره يا ساير اركان اداره‌كننده واحد تجاري است.
مباني تهيه گزارش مالي ميان‌دوره‌اي
5 . تعيين عملكرد مالي دوره‌هاي زماني كمتر از يكسال، با مشكلات ذاتي همراه است. درآمد برخي فعاليتهاي تجاري در دوره‌هاي مياني به دليل عوامل فصلي، نوسان زيادي دارد. افزون بر اين، مخارج ثابت بااهميت كه در يك دوره مياني واقع مي‌شود، ممكن است براي ساير دوره‌هاي مياني نيز منافعي دربر داشته باشد. ازسوي ديگر، مخارج مربوط به فعاليتهاي يك سال كامل، به طور مكرر در طول سال واقع مي‌شود و بايد به منظور جلوگيري از تحريف عملكرد مالي دوره مياني، به محصولات در جريان توليد يا ساير دوره‌هاي مياني، تخصيص داده شود. بسياري از هزينه‌ها، در دوره مياني براورد مي‌شود، زيرا فرصت كافي براي تهيه اطلاعات كامل وجود ندارد. براي مثال، ممكن است در دوره مياني بررسي جامع كليه اقلام موجودي مواد و كالا، تعيين مخارج هر يك از پيمانهاي بلندمدت و محاسبه دقيق ماليات بردرآمد ميسر نباشد. اصلاح اين براوردها در دوره‌هاي مياني بعد ممكن است عملكرد مالي آن دوره‌هاي مياني را تحريف كند. همچنين آثار توقف يك بخش از واحد تجاري بر عملكرد مالي دوره مياني با اهميت‌تر از اثر آنها بر عملكرد مالي سالانه است. به همين دليل بايد توجه ويژه‌اي به افشاي اثر اين اقلام بر اطلاعات مالي ميان‌دوره‌اي مبذول شود.
6 . در رابطه با نحوه تهيه و ارائه گزارش مالي ميان‌دوره‌اي دو ديدگاه وجود دارد:
الف. عده‌اي هر دوره مياني را به عنوان يك دوره مالي مستقل تلقي مي‌كنند و به همين دليل معتقدند كه عملكرد مالي هر دوره مياني بايد اساساً مشابه با دوره مالي سالانه تعيين شود. براساس اين نظريه، براي شناسايي درآمدها و هزينه‌ها و انجام براوردها در پايان دوره مياني، از همان اصول قابل اعمال براي دوره‌هاي مالي سالانه استفاده مي‌شود. اين روش در اين استاندارد ” روش منفصل“ ناميده مي‌شود.
ب . گروهي ديگر، هر دوره مياني را به عنوان بخش لاينفك دوره مالي سالانه تلقي مي‌كنند. براساس اين نظريه، شناسايي درآمدها و هزينه‌ها و انجام براوردها در پايان دوره مياني، با توجه به پيش‌بيني عملكرد مالي براي مابقي دوره مالي سالانه، صورت مي‌گيرد. بنابراين يك قلم هزينه كه ممكن است مربوط به كل دوره مالي سالانه باشد، براساس زمان، حجم فروش، حجم توليد يا مباني ديگر به دوره‌هاي مياني تخصيص داده مي‌شود. اين روش در اين استاندارد ” روش متصل“ ناميده مي‌شود.
7 . در اين استاندارد، اقلام درآمد و هزينه براساس مباني مشابه با مباني تهيه صورتهاي مالي سالانه اندازه‌گيري و شناسايي مي‌شود (روش منفصل). در رابطه با برخي اقلام درآمد و هزينه كه ماهيت سالانه دارند (از قبيل ماليات بردرآمد)، لازم است ابتدا درآمد يا هزينه براي كل سال براورد شود تا بتوان براساس آن، سهم دوره مياني را به نحو مناسب شناسايي كرد. در اين روش، درآمدها و هزينه‌ها ضمن رعايت مفهوم ” تطابق درآمد و هزينه“ در دوره مربوط شناسايي مي‌شود. روش منفصل برخلاف روش متصل، موجب هموارسازي عملكرد مالي طي سال نمي‌شود. در عوض، توضيحات مجمل و كافي درباره هرگونه نوسان، از قبيل عملكرد فصلي يا مخارج مقطعي بسيار مهم در ابتداي سال در صورتهاي مالي ميان‌دوره‌اي ارائه مي‌شود. اين شيوه به شناخت فعاليتهاي تجاري توسط استفاده‌كنندگان و همچنين بهبود توان آنها براي ارزيابي عملكرد مالي و وضعيت مالي واحد تجاري كمك مي‌كند.
محتواي گزارش مالي ميان‌دوره‌اي
8 . مجموعه كامل صورتهاي مالي طبق استاندارد حسابداري شماره 1 با عنوان نحوه ارائه صورتهاي مالي شامل اجزاي زير است:
الف . ترازنامه،
ب . صورت سود و زيان،
ج . صورت سود و زيان جامع،
د . صورت جريان وجوه نقد، و
ﻫ . يادداشتهاي توضيحي.
9 . اهداف گزارش مالي ميان‌دوره‌اي همانند اهداف گزارش سالانه است. گزارش مالي ميان‌دوره‌اي، غالباً مبنايي اساسي براي اتخاذ تصميمات اقتصادي است و اين امكان را فراهم مي‌سازد كه چنين تصميماتي براساس اطلاعات به موقع‌تر اتخاذ شود. بنابراين، الزامات ارائه اطلاعات مالي ميان‌دوره‌اي تا حدود زيادي مشابه الزامات ارائه اطلاعات مالي سالانه است، اگرچه توازن بين خصوصيات كيفي ” قابل اتكا بودن“ و ” به موقع‌بودن“ اطلاعات مالي ميان دوره‌اي، با در نظر گرفتن محدوديت فزوني منافع بر هزينه‌ها، ممكن است متفاوت باشد.
10 . اگرچه در دوره مياني بايد اطلاعات كافي به منظور امكان‌پذير ساختن ارزيابي آگاهانه وضعيت مالي، عملكرد مالي و جريانهاي نقدي ارائه شود، اما حجم اين اطلاعات در مقايسه با صورتهاي مالي سالانه كمتر است. براي تهيه اطلاعات به موقع، صرفه‌جويي در هزينه تهيه اطلاعات و خودداري از ارائه اطلاعات تكراري، يك واحد تجاري ممكن است به طور اجباري يا اختياري اطلاعات كمتري در صورتهاي مالي ميان‌دوره‌اي ارائه كند. در اين استاندارد، منظور از حداقل محتواي گزارش مالي ميان‌دوره‌اي، صورتهاي مالي اساسي و گزيده‌اي از يادداشتهاي توضيحي است. هدف اصلي گزارش مالي ميان‌دوره‌اي در واقع به روز كردن اطلاعات آخرين مجموعه كامل صورتهاي مالي سالانه است. به همين دليل، در گزارش مالي ميان‌دوره‌اي اساساً اطلاعات درباره فعاليتها، رويدادها و شرايط جديد ارائه مي‌شود و اطلاعات گزارش قبلي تكرار نمي‌گردد.
11 . اين استاندارد، واحدهاي تجاري را از ارائه مجموعه كامل صورتهاي مالي (طبق استاندارد حسابداري شماره 1 با عنوان نحوه ارائه صورتهاي مالي) بجاي صورتهاي مالي فشرده يا ارائه اطلاعات بيشتر از حداقل تعيين شده در اين استاندارد منع نمي‌كند. معيارهاي شناخت و اندازه‌گيري اين استاندارد براي مجموعه كامل صورتهاي مالي ميان‌دوره‌اي نيز كاربرد دارد و براي تهيه اين صورتهاي مالي، رعايت الزامات افشاي اين استاندارد و همچنين ساير استانداردهاي حسابداري ضروري است.
حداقل اجزاي گزارش مالي ميان‌دوره‌اي
12 . گزارش مالي ميان‌دوره‌اي حداقل بايد شامل اجزاي زير باشد:
الف . ترازنامه،
ب . صورت سود و زيان،
ج . صورت سود و زيان جامع،
د . صورت جريان وجوه نقد، و
ﻫ . گزيده‌اي از يادداشتهاي توضيحي.
شكل و محتواي صورتهاي مالي ميان‌دوره‌اي
13 . چنانچه واحد تجاري در گزارش مالي ميان‌دوره‌اي، مجموعه كامل صورتهاي مالي را منتشر كند، شكل و محتواي اين صورتهاي مالي بايد با الزامات مندرج در استاندارد حسابداري شماره 1
با عنوان ” نحوه ارائه صورتهاي مالي“ منطبق باشد.
14 . چنانچه واحد تجاري در گزارش مالي ميان‌دوره‌اي، مجموعه صورتهاي مالي به شكل فشرده را منتشر كند، اين صورتها بايد شامل صورتهاي مالي اساسي طبق الزامات استاندارد حسابداري شماره 1 با عنوان ” نحوه ارائه صورتهاي مالي “ و گزيده‌اي از يادداشتهاي توضيحي طبق الزامات استاندارد حاضر باشد. يادداشتهاي اضافي در صورتي كه عدم انعكاس آنها، صورتهاي مالي ميان‌دوره‌اي را گمراه كننده سازد، بايد در اين صورتها گنجانده شود.
15 . حذف شده است.
16 . عبارت ” گزارش مالي ميان‌دوره‌اي “ بايد در عناوين كليه صفحات گزارش درج شود.
17 . واحدهاي تجاري اصلي براي تهيه صورتهاي مالي ميان‌دوره‌اي مشمول الزامات استاندارد حسابداري شماره 18 با عنوان صورتهاي مالي تلفيقي و حسابداري سرمايه‌گذاري در واحدهاي تجاري فرعي، نيز مي‌باشند.
گزيده يادداشتهاي توضيحي
18 . استفاده‌كنندگان گزارش مالي ميان‌دوره‌اي به آخرين گزارش مالي سالانه واحد تجاري نيز دسترسي دارند. بنابراين ارائه اطلاعات نسبتاً كم‌اهميت در يادداشتهاي توضيحي گزارشهاي ميان‌دوره‌اي براي به روز كردن اطلاعاتي كه در آخرين گزارش سالانه ارائه شده است، ضرورت ندارد. در دوره مياني تشريح معاملات و ساير رويدادهايي مفيد است كه براي درك تغييرات در وضعيت مالي و عملكرد مالي واحد تجاري از تاريخ آخرين گزارشگري سالانه، حائز اهميت باشد.
19 . واحد تجاري بايد اطلاعات زير را، به عنوان حداقل اطلاعات لازم، در صورت با اهميت بودن در يادداشتهاي توضيحي صورتهاي مالي ميان‌دوره‌اي افشا كند. اين اطلاعات بايد براي دوره‌اي كه از ابتداي سال مالي شروع و به پايان دوره مياني ختم مي‌شود، گزارش گردد. همچنين، واحد تجاري بايد معاملات و ساير رويدادهايي را كه براي درك بهتر وضعيت مالي و عملكرد مالي واحد تجاري در دوره مياني با اهميت است، افشا كند :
الف . افشاي يكنواختي رويه‌هاي حسابداري و روشهاي محاسباتي مورد استفاده در تهيه صورتهاي مالي ميان‌دوره‌اي با آخرين صورتهاي مالي سالانه و در صورت تغيير رويه‌ها و روشها افشاي ماهيت و اثرات تغيير،
ب . تشريح عمليات فصلي يا چرخه‌اي در دوره مياني،
ج . ماهيت و مبلغ اقلام مؤثر بر داراييها، بدهيها، حقوق صاحبان سرمايه، سود (زيان) خالص يا جريانهاي نقدي كه از نظر ماهيت، اندازه يا وقوع غيرمعمول است،
د . ماهيت و مبلغ تغيير در براورد مبالغ گزارش شده در دوره(هاي) مياني قبلي سال مالي جاري يا تغيير در براورد مبالغ گزارش شده در سالهاي مالي گذشته، مشروط بر اينكه تغييرات ياد شده آثار مهمي بر اقلام دوره مياني جاري داشته باشد،
ﻫ . افزايش يا كاهش سرمايه و انتشار يا بازخريد اوراق مشاركت،
و . رويدادهاي بااهميت پس از پايان دوره مياني كه در صورتهاي مالي ميان‌دوره‌اي منعكس نشده است،
ز . اثر تغييرات ساختاري واحد تجاري طي دوره مياني از جمله تركيب واحدهاي تجاري، تحصيل يا واگذاري واحدهاي تجاري فرعي و سرمايه‌گذاريهاي بلندمدت، تجديد ساختار و عمليات متوقف شده،
ح . تغيير در بدهيهاي احتمالي يا داراييهاي احتمالي از تاريخ آخرين ترازنامه سالانه، و
ط . اطلاعات لازم درباره طرحهاي توسعه، جايگزيني و غيره.