باب اول : تجارت و معاملات تجارتي

ماده ١ - تاجرکسي است که شغل معمولي خودرامعاملات تجارتي قراربدهد.

ماده ٢ - معاملات تجارتي ازقرارذيل است :

١ - خريد يا تحصيل هرنوع مال منقول به قصد فروش يا اجاره اعم از اين که تصرفاتي درآن

شده يانشده باشد.

٢ - تصدي بحمل و نقل از راه خشکي يا آب يا هوا به هرنحوي که باشد.

٣ - هرقسم عمليات دلالي ياحق العمل کاري (کميسيون )وياعاملي و همچنين تصدي بهر نوع

تاسيساتي که براي انجام بعضي امور ايجاد ميشود ازقبيل تسهيل معاملات ملکي ياپيداکردن

خدمه ياتهيه ورسانيدن ملزومات وغيره .

٤ - تاسيس و بکار انداختن هرقسم کارخانه مشروط براين که براي رفع حوائج شخصي نباشد.

٥ - تصدي بعمليات حراجي

٦ - تصدي بهرقسم نمايشگاههاي عمومي .

٧ - هرقسم عمليات صرافي وبانکي

٨ - معاملات برواتي اعم ازاين که بين تاجرياغيرتاجرباشد.

٩ - عمليات بيمه بحري وغيربحري .

١٠ - کشتي سازي وخريد و فروش کشتي وکشتي راني داخلي ياخارجي و معاملات راجعه به

آنها.

ماده ٣ - معاملات ذيل به اعتبار تاجر بودن متعاملين يا يکي ازآنها تجارتي محسوب مي شود -

١ - کليه معاملات بين تجاروکسبه وصرافان وبانکها.

٢ - کليه معاملاتي که تاجرياغيرتاجربراي حوائج تجارتي خودمي نمايد.

٣ - کليه معاملاتي که اجزاء يا خدمه يا شاگرد تاجربراي امورتجارتي ارباب خودمي نمايد.

٤ - کليه معاملات شرکتهاي تجارتي .

ماده ٤ - معاملات غيرمنقول به هيچ وجه تجارتي محسوب نمي شود.

ماده ٥ - کليه معاملات تجارتجارتي محسوب است مگراينکه ثابت شود معامله مربوط به

امورتجارتي نيست .

فصل اول دفاترتجارتي

ماده ٦ - هرتاجري به استثناي کسبه جزءمکلف است دفاترذيل يادفاتر ديگري راکه وزارت

عدليه به موجب نظامنامه قائم مقام اين دفاترقرارميدهد داشته باشد :

١ - دفترروزنامه

٢ - دفترکل

٣ - دفتردارائي

٤ - دفترکپيه

ماده ٧ - دفترروزنامه دفتري است که تاجربايدهمه روزه مطالبات و ديون ودادستدتجارتي

ومعاملات راجع به اوراق تجارتي (ازقبيل خريدوفروش و ظهرنويسي )وبطورکلي جميع واردات

وصادرات تجارتي خودرابه هراسم ورسمي که باشدووجوهي راکه ب راي مخارج شخصي

خودبرداشت مي کنددرآن دفترثبت نمايد.

ماده ٨ - دفترکل دفتري است که تاجربايدکليه معاملات رالااقل هفته يک مرتبه ازدفترروزنامه

استخراج وانواع مختلفه آن راتشخيص وجداکرده هر نوعي رادرصفحه مخصوصي درآن

دفتربطورخلاصه ثبت کند.

ماده ٩ - دفتردارائي دفت ري است که تاجربايدهرسال صورت جامعي از کليه دارائي منقول

وغيرمنقول وديون ومطالبات سال گذشته خودرابه ريز ترتيب داده درآن دفترثبت

وامضاءنمايدواين کاربايدتاپانزدهم فروردين سال بعدانجام پذيرد.

ماده ١٠ - دفترکپيه دفتري است که تاجربايدکليه مراسلات ومخابرات وصورت حسابهاي

صادره خودرادرآن به ترتيب تاريخ ثبت نمايد.

تبصره - تاجربايدکليه مراسلات ومخابرات وصورت حسابهاي وارده را نيزبه ترتيب تاريخ

ورودمرتب نموده ودرلفاف مخصوصي ضبط کند.

ماده ١١ - دفاترمذکوردر ماده ٦به استثناءدفترکپيه قبل ازآنکه در آن چيزي نوشته شودبه

توسط نماينده اداره ثبت (که مطابق نظامنامه وزارت عدليه معين مي شود)امضاءخواهدشد.براي

دفترکپيه امضاءمزبورلازم نيست . ولي بايداوراق آن داراي نمره ترتيبي باشد.درموقع

تجديدساليانه هردفتر مقررات اين ماده رعايت خواهدشد.حق امضاءازقرارهرصدصفحه

باکسورآن دو ريال وبعلاوه مشمول ماده ١٣٥ قانون ثبت اسناداست .

ماده ١٢ - دفتري که براي امضاءبه متصدي امضاءتسليم مي شودبايدداراي نمره ترتيبي وقيطان

کشيده باشدومتصدي امضاءمکلف است صفحات دفتررا شمرده درصفحه اول

وآخرهردفترمجموع عدصفحات آن راباتصريح به اسم ورسم صاحب دفترنوشته باقيدتاري خ

امضاءودوطرف قيطان رابامهرسربي که وزات عدليه براي مقصودتهيه مي نمايد.منگنه کند ، لازم

است کليه اعدادحتي تاريخ باتمام حروف نوشته شود.

ماده ١٣ - کليه معاملات وصادرات وواردات دردفاترمذکوره فوق بايد به ترتيب تاريخ

درصفحات مخصوصه نوشته شود - تراشيدن وحک کردن وهمچنين جاي سفيدگذاشتن بيش

ازآنچه که دردفترنويسي معمول است ودرحاشيه ويابين سطورنوشتن ممنوع است وتاجربايدتمام

آن دفاترراازختم هرسالي لااقل تا ١٠ سال نگاه دارد.

ماده ١٤ - دفاترمذکوردر ماده ٦وسايردفاتري که تجاربراي امورتجارتي خودبکارمي

برنددرصورتي که مطابق مق ررات اين قانون مرتب شده باشدبين تجار ، درامورتجارتي سنديت

خواهدداشت ودرغيراين صورت فقط برعليه صاحب آن معتبرخواهدبود.

ماده ١٥ - تخلف از ماده ٦و ماده ١١ مستلزم دويست تاده هزارريال جزاي نقدي است ، اين

مجازات رامحکمه حقوق راساوبدون تقاضاي مدعي العموم مي تواندح کم بدهدواجراي آن مانع

اجراي مقررات راجع به تاجرورشکسته که دفترمرتب نداردنخواهدبود.