هدف کلی این مقاله بحث در مورد اثارت پذیرش استانداردهای حسابداری بین المللی و اجرای این استانداردها بر شرکتها می باشد.

بطوری که IAS بر مدیریت شرکتها و صورتهای مالی شرکتهای بررسی شده اثر دارد.

صورتهای مالی تهیه شده در ضمایم این مقاله، به منظور پشتیبانی و یا تائید و عدم تائید یافته های مقالاتی که اثر IAS  رابر روی شرکتها می سنجد می باشد.

حسابداری بین المللی رشته ای آکادمیک است که در چند سال گذشته بوجود آمده است. همچنین، حسابداری بین المللی مباحث خوب و جالبی را بین اقتصاد دانان برای ارایه مسایل محتلف آینده که ناشی از حد و مرزهای علمی و عملی محیط است ، مطرح می کند.

بعد این مساله مورد تاکید و توجه قرار گرفت، یعنی مساله یکپارچه سازی شرکتها، که این مسئله مربوط به فرصتها یاتهدیدهای رویکردهای جدید برای افزایش فروش و همچنین برای بدست آوردن منابع مالی از بازارهای مالی بین االمللی است.

که اخیراً این مسائل با محدودیتها و موانع زیادی روبرو شده است.

از نقطه نظر حسابداری ، جهت یکپارچه سازی حسابداری بین المللی ، مواجه شدن با این محدودیتها و موانع است . (Combarros ,2000)

همچنین (Radhede , Wahlberg) در سال 2003 بر عدم هماهنگی حسابداری در سطح دنیا اشاره داشتند و بیان کردند که این مساله برای سرمایه گذاران و شرکتها مشکلاتی را در باب فهم اصول حسابداری بوجود می آورد، در نتیجه یک واحد غیر ملی برای ارایه و حل مسایل و تفسیر قوانین پذیرفته شده بین المللی برای حسابداری مورد نیاز است.

چنین واحدی یا هیأتی ، هیأت تدوین استانداردهای حسابداری بین المللی است که با در نظر گرفتن منافع عمومی ، استانداردهای جهانی راجهت ارائه اطلاعاتی شفاف و با کیفیت برای تهیه صورتهای مالی با قابلیت مقایسه زیاد وضع می نماید.(IAS , 2002,p.1)

اگر چه استاندارهای حسابداری بین المللی ، زبا ن مشترک تعریف و تفسیر و تهیه صورتهای مالی در سراسر دنیا است ، (Blance ,2003) ، بعلاوه هدف کلی آن ، ارائه معیا و بینش منطقی و کافی در ارتباط با شرکتها ، که برای سرمایه گذاران و سهامداران مفید است ، می باشد.

پذیرش و اجرای استانداردهای حسابداری بین ال ، کارایی شرکتها را افزایش می دهد.

(Reinstein , Houston) در سال 2001 نظر خود را برای یکپارچه سازی حسابداری بین ال معطوف کردند، که این مسئله اعث کاهش هزینه های اجرایی شرکتها می شود. همچنین یکپارچه سازی حسابداری باعث از بین رفتن مرزها می شود ، درنتیجه باعث کارایی بیشتر بازار و کاهش هزینه های تحلیل صورتهای مالی که برای مقاصد سرمایه گذاری بین ال کاربرد دارد، می شود.

اهداف این مقاله عبارتنداز، اثرات پذیرش و اجرای IAS بر شرکتها می باشد که در2 جهت مورد توجه است.

1. تاثیر IAS بر مدیریت شرکتها
2. تاثیر IAS بر صورتهای مالی

و در ادامه مطالب ، ابتدا تاثیر IAS بر مدیریت و فرآیند تصمیم گیری تشریح می شود، که در این زمینه به مرور ادبیات اشاره شده است، که از مدیر مالی یک شرکت کمک گرفته شده است.

بطور کلی تاثیر IAS بر صورتهای مالی مورد توجه قرار گرفته است و در بخش آخر ترازنامه و صورت سود و زیان یک شرکت قبل و بعد از پذیرش IAS ارایه شده است و تغییرات اصلی و عمده که بعد از پذیرش و اجرای IAS مورد بحث قرار گرفته است.

تأثیر پذیرش و اجرای IAS بر مدیریت شرکتها و فرآیند تصمیم گیری:

هر چند که هدف اصلی IAS رسیدن به یکپارچگی در ارایه تصویری مناسب از صورتهای مالی واحدهای تجاری است، ولی در عین حال ، پذیرش IAS تاثیر زیادی بر شرکت دارد برای نمونه (Nishiotis , Karamanou) در سال 2005 به این نتیجه رسیدند که شرکتها باید IAS رامورد اجرا و پذیرش قرار دهند. چونکه در صورت پذیرش و اجرای IAS ، افشای زیادی در صورتهای مالی نیاز هست و با اهداف شرکتها که همان حداکثر کردن ارزش شرکت می باشد، همسو و مرتبط است .

در عین حال این مساله بعنوان اعبتار سازی تعبیر شده است (2005,Karamanou,Nishiotis) (2001,Wilson) و (2003,Rudhede Walilbery ,  ).

و بر این مساله که با پذیرش و اجرای IAS مراودات شرکت بهبود می یابد تاکید داشتند. چونکه افشای مجدد اضافی باید توسط مدیریت توضیح داده شود و تشریح شود در گذشته به این نتیجه رسیده بودند که با پذیرش و اجرای IAS ، پاسخگویی مدیریت در جهت اجرای اداره و عملکرد شرکت ، افزایش می یابد و از طرف دیگه پذیرش و اجرای پاسخگویی با مدیریت و فرآیند تصمیم گیری در داخل شرکت ارتباط دارد.

من از آقای Boseski که مدیر مالی یک شرکت در چند سال اخیر بود وIAS را چندین سال پیش در شرکت مورد اجرا واستفاده قرار می داده درمورد مدیریت و فرآیند تصمیم گیری در شرکت قبل و بعد از اجرای IAS سوال کردم که وضعیت چگونه بوده است؟

جواب ایشان به این سوال به صورت زیر بود که مزیت اصلی پذیرش و اجرای IAS این موضوع است که:

با پذیرش و اجرای IAS به اطلاعات صحیح و بسیار مهم که خط مشی تصمیم گیری مناسب را به جریان می اندازد ، دسترسی پیدا می کنیم.

حقیقتاً، پذیرش پذیرش و اجرای IAS در شرکتها، قابلیت فهم و قابلیت مقایسه صورتهای مالی را فراهم می کند. اطلاعات معتبر و یکسانی در ارتباط با دارایی ها ، بدهی ها و حقوق صاحبان سهام و درآمدها و هزینه ها ارایه می کند. که در نتیجه اطلاعاتی مفید و خوب در مورد شرکت فراهم می کند.

در عین حال طبق اظهارات وی با بکارگیری IAS ، سرمایه گذاران می توانند برآوردهای قابل اتکایی از شرکت داشته باشند زمانیکه آنها قصد سرمایه گذاری را دارند.

مقالاتی مثل مقاله آقایان (1988,Roffouriner, Dumontier) نظرمذکور بالا را تأییدکردند ، و بر این مسأله که ، شرکتهایی که IAS را مورد پذیرش و اجرا قرار می دهند، اطلاعات بهتری ارایه می کنند که باعث بوجود آمدن موقعیتهای مالی بهتری می شود تاکید داشتند.

همچنین درباره احتمال ادغام و توسعه فعالیتهای شرکت نیز آقاین Boseski نظراتی بیان کردند.

به علاوه پذیرش IAS به شرکتها این اجازه را می دهد که عملکرد خود را با سایر رقبا مقایه کنند و همچنین اطلاعاتی مناسب در مورد وضعیت شعب ارائه می کند.

بعضي از مقالات مثل (2005,Karamanou,nishiotis)و (Easley , Ohara,2004)و (Gebhardt , 2001) به اين نتيجه رسيدند كه با پذيرش IAS و افشاي بيشتر هزينه هاي سرمايه كاهش مي يابد. براي مثال (2005,Karamanou,nishiotis)و (Easley , Ohara,2004) به اين نتيجه رسيدند كه شركتهاي IAS را بكار گيرند فرصتي براي بركناري يا حذف هزينه هاي سرمايه اي خود بدست مي آورند، چون با انتخاب IAS و پذيرش سياستهاي افشا اين مساله امكان پذير است.

بعلاوه  (Gebhardt , 2001) به اين مساله كه با پذيرش و اجراي IAS ، اطلاعات صحيحي ارايه مي شود كه باعث كنتر شدن هزينه هاي سرمايه اي مي شود تاكيد داشتند، و در تحقيقات خود به اين نتيجه رسيدند (2005,Barth) اين نظريه را كه با پذيرش IAS ، گزارشگري مالي نحوه گزارشگري مالي بهبود مي يابد را تائيد و تصديق كردند.

در حقيقت همه بحث هاي بالا به صورتهاي مالي شركتها و تهيه گزارشات مالي است بنابراين بخشهاي ذكر شده در زير به تاثير پذيرش IAS بر صورتهاي مالي تاكيد و اشاره مي كند.

تأثير IAS بر صورتهاي مالي:

اگر چه تأثير پذيرش IAS بر ساير موارد نيز مي تواند مورد توجه قرار گيرد، اما اصلي ترين تأثير آن بر شركتهايي است كه IAS را پذيرفته و مورد اجرا قرار داده اند ، و بيشترين اثر آن بر صورتهاي مالي مي باشد.

(Subramany , Hung 2004) بيان نمودند كه بررسي مفاهيم صورتهاي مالي ضروري است ، چونكه زمانيكه IAS پذيرفته شده و مورد اجرا قرار مي گيرد ، ممكن است تبعات اقتصادي غير مستقيمي را نيز به همراه داشته باشد و تنها اثر مستقيم آن اين است كه باعث بوجود آمدن تغييراتي در صورتهاي مالي مي شود. در واقع بسياري از شركتهايي كه IAS را مي پذيرند با تعاريف و مفاهيم حسابداري جديدي روبه رو مي شوند و همچنين با قواعد ارزشيابي و رويه هاي جديدي نيز برخورد مي كنند كه براي رسيدن به گزارشگري جامع و تفصيلي عمليات و فعاليتهايشان و براي رفع نيازهاي استفاده كننده گان مختلف صورتهاي مالي مورد نياز است. (Balance 2003) .

(1998,Raffouriner , Dumotier) بيان كردند كه در كنار اين عوامل ما نبايد اين حقيقت را كه با بكارگيري IAS صورتهاي مالي اعتبار بيشتر و صحت بيشتري پيدا مي كند ، كتمان كنيم.

برخي از مقالات مثل مقاله آقايان (Subramany , Hung 2004) و (Bart ,2005) اثر بخشي IAS را بر روي صورت هاي مالي بررسي كردند و همچنين اثربخش IAS را برروي برخي روش هاي حسابداري و نسبت هاي مالي مورد سنجش قرار گرفت.

كه براي آن منظور آقايان  (Subramany , Hung) در سال 2004 هشتاد شركت آلماني را بصورت نمونه انتخاب كردند كه همگي آنها IAS  را پذيرفته بودند و مورد اجرا قرار مي دادند و همچنين نتيجه پذيرش و اجرا ي IAS را در شركت مشاهده كرده بودند . در همان نشريه كه در مورد ارزيابي نقش IAS در شركت ها بود آنها به اين نتيجه رسيدند كه مجموع دارايي ها و ارزش دفتري حقوق صاحبان سحام شركتهاي مورد بررسي آنها به طور قابل ملاحظه اي بعد از پذيرش و اجاري IAS افزايش يافته است به صورتي كه اين مسئله قبلا اهميت كمتري داشت ولي امروز از اهميت بيشتري برخوردار است. و بالاخره اينكه آنها به اين نتيجه رسيدند كه IAS تاكييد بيشتري بر ارزيابي ترازنامه و بر ارزش منصفانه دارد.

در همان مقاله آقاي Barth  در سال 2005 به اين نتيجه رسيده بود كه، شركتهايي كه IAS را پذيرفته اند، تغييرات زيادي را در درامد خالص خود داشته اند و بعلاوه آنها به اين نتيجه رسيدند كه شركتهايي كه IAS را پذيرفته اند و مورد اجرا قرار ميدهند در مقايسه با شركتهايي كه اين مورد را انجام نداده اند مدارك كافي را در مورد مديريت سودها ارائه ميكند و زيانها را به موقع شناسايي ميكنند و ارزش مبالغ حسابداري بيشتر نمايان ميشود.

        به علت نبود مقاله در مورد اين موضوع يك  مطالعه موردي صورت گرفته است كه اثرات برخي از استانداد هاي بين المللي حسابداري(IAS) را بر روي صورتهاي مالي مورد توجه قرار داده است.

مطالعه موردي : اثرات اساسي پذيرش و بكارگيري IAS بر صورتهاي مالي:

به منظور مشاهده اثرات پذيرش IAS بر صورتهاي مالي، در اين بخش يك مطالعه موردي صورت پذيرفته را مورد بحث و بررسي قرار مي دهيم .

براي اين منظور، گروه (Saint - Gohan)انتخاب شده است. اين گروه محصولات سخت افزاري گران قيمت توليد و بفروش مي رساند كه در مجموع تعداد شركت هاي عضو گروه 1200 شركت مي باشد كه در سراسر دنيا در كشورهاي مختلف و با محيط هاي حسابداري متفاوتي فعاليت مي كنند، اين گروه ها نيز به پذيرش IAS جهت نمايان شدن چهره تجارت جهاني داند.

بنابراين IAS چنانچه كه بيان شده است ، جهت تهيه صورتهاي مالي شركتها پذيرفته شده و مورد اجرا قرار ميگيرد از اول ژانويه 2004 در اين شركتها مورد اجرا قرار مي گيرد و همچنين بطوري كه در جدول ضميمه مقاله نشان داده شده است ، صورتهاي مالي ارايه مجدد شده است . كه اين گزارشات از گزارشات سال 2004 براي شركت مذكور بدست آمده است.

بعلاوه تغييرات اساسي توسط IAS اغلب مورد بحص قرار گرفته است.

تأثير IAS بر ترازنامه:

اصلي ترين و عمده ترين تاثير IAS بر صورتهاي مالي گروههاي ذكر شده در فوق انتخاب و جايگزين كردن IFRS در ترازنامه است،بطوري كه مي توان اين مساله را در ضمايم (1) مشاهده كرد.

تغييرات اصلي در گروه مذكور در سال 2005 بشرح زير بوده است:

1. كاهش حقوق صحابان سهام به اندازه 7/6%
2. افزايش بدهي ها به ميزان 11/7%
3. افزايش نسبت هاي اهرمي از 46/5% (طبق BAAp) به 57% (طبق IFRS).

بعلاوه اثرات پذيرش IFRS كه نتايج آن در زير آمده است را تحليل كرديم :

1. كاهش سرقفلي بر اساس (IFRS-3) كه مربوط به ارزيابي مجدد عمليات خارجي مي باشد كه براساس استاندارد بين المللي شماره 21(21-IAS)مي باشد و همچنين سرقفلي سنفي ايجاد نمي شود.

(2)طبق (38- IAS) دارايي هاي نامشهود، و علايم تجاري بعنوان داراييهاي نامشهود با عمر نامحدود تعيين شده است.

 

(3)افزايش دارايي هايي مثل ، اثاثه و تجهيزات كه اين افزايش زماني رخ مي داد كه (16-IAS)بكار گرفته شد. كه اساساً اين مساله منعكس كننده افزايش در عمر مفيد قبلي اين دارايي ها و همچنين كاهش استهلاك مي باشد.

در اينجا گروه مذكور دارايي ها را به بهاي تمام شده مستهلك مي كند كه مطابق با استاندار حسابداري بين المللي شماره 16 (16- IAS) بوده كه باعث افزايش ارزش دفتري PPE در ابتداي

ژانويه شده بود، بعلاوه:

1. مزاياي كارمندان طبق استاندارد بين المللي حسابداري شماره 19(19-IAS)كاهش پيدا ميكند. كه علت اين امر شناخت كامل سودها و زيانهاي آماري انباشته در اول ژانويه سال 2004 است.و براساس اين استاندارد، يعني (19-IAS)گروه مذكور هزينه بهره طرح هاي بازنشستگي را پذيرفته است. كه قبلاً جزء اقلام عملياتي به شمار مي آورد و در اين مورد حقوق صاحبان سهام كاهش مي يابد.
2. در صورت استفاده از (21-IAS)ماليات انتقالي افزايش پيدا مي كند كه از ارايه مجدد بر اساس ساير IAS هاي بكار گرفته شده را منعكس مي كند. اما، تاثير عمده آن بر طرحهاي بازنشستگي و مزاياي بازنشستگي طبق(19- IAS)مي باشد. همچنين تغيير مربوط به شناسايي بيشتر ماليات انتقالي مربوط به برخي علايم تجاري كسب شده است كه از نرخ ماليت كمتري از اين بابت استفاده مي شود.
3. و آخرين مورد به منظور مقايسه بيشتر جدول ارايه شده گروه مذكور براي بكارگيري استاندارد (32 - IAS)و (39- IAS)مهم است، كه منجر به افزايش برخي از اقلام شده است.

روي هم رفته دو استاندارد تاثير زيادي بر صورتهاي مالي گروه ذكر شده دارند. در اول دوره

 (1-IFRS) بكار گرفته شده است (IFRS)و (3- IFRS)براي تركيب تجاري، و

 (16 - IAS)براي اصول ، تجهيزات و اثاثه، و (38- IAS)براي دارايي هاي نامشهود و (19- IAS) براي طرح هاي بازنشستگي و (12- IAS)براي ماليات بر در آمد و (39و32- IAS)صورتهاي مالي ، همه استانداردهاي مذكور حقوق صاحبان سهام را كاهش مي دهد. كه در ضميه شماره (1) نشان داده شده است. جنبه هاي نظري بحث شده فوق با گذشته همسو نمي باشد.

همه استانداردهاي حسابداري بين المللي فوق بر بدهي خالص تاثير داشتند. كه دليلي براي اين تغيير نيامده است كه اين مساله مي تواند با افزايش 11/7% بدهي خالص نشان داده شود، كه منجر به افزايش نسبت هاي اهرمي مي شود.

تأثير IAS بر صورتحساب سود و زيان

تأثير اصلي پذيرش و اجراي IAS بر صورت سود و زيان در ضميمه شماره (2) نشان داده شده است كه عبارتنداز:

1. افزايش در فروش و درآمد عملياتي و در نتيجه افزايش حاشيه علمياتي از 2/8% به 5/8%
2. افزايش سود خالص به ميزان 4/14% براي گروه (Saint - Brobain)در سال 2005 كه افزايش درآمد عملياتي ، اصولاً منعكس كننده اثرات استاندارد شماره 19 و 16 است (19- IAS) و (16- IAS)كه قبلاً تحت تأثير طبقه بندي مجدد(ارزيابي مجدد)در آمد مالي كه قبلاً بخشي از هزينه هاي بازنشستگي بود.

در حاليكه تأثير پذيري بعدها از طريق كاهش هزينه استهلاك صورت مي گيرد چونكه عمر مفيد PPE در صورت استفاده از 16- IAS افزايش يافته بود.

در نتيجه كاهش سود خالص در ضميمه شماره (2) مربوط به دلايل مذكور در بالا در مورد(19- IAS)مي باشد كه در بالا توضيح داده شد.

بعلاوه سود خالص افزايش مي يابد چونكه استهلاك سرقفلي حذف مي شود بر اساس بكارگيري (3-IFRS)در واقع اين مساله يافته هاي Barth را نيز در سال 2005 تاييد كرد. كه براساس IAS سود خالص نوسانات زيادي دارد.

اين روش بررسي و تحليل تاثير عمده IAS بر صورتهاي مالي است كه درعمل مي توان ، تاثير چندين استاندارد (نه همه را) بر برخي صورتهاي مالي حدس زد. كه اينجا تاثير IAS بر ترازنامه و صورت سود و زيان نشان داده شده است. كه اين مساله . بستگي به نوع شركتها ، توليدات و محيط آنها وساير عوامل دارد.

در صورتيكه تحليل و بررسي هاي زياد جهت بيان چگونگي اثرات بكارگيري هر استاندارد بر صورتهاي مالي شركتها و مديريت و ساير موارد مورد نياز هست.

نتيجه گيري:

چندين نتيجه گيري مي توان از بحث هاي مذكور فوق بدست آورد.

• اولين و بيشترين تاثير بكارگيري IAS بر  صورتهاي مالي است.
• بخشهاي قبلي مواردي را نشان داد كه بايد بر اساس بكارگيري IAS ارايه مجدد شوند.
• بعلاوه بررسي ها و تحليل هاي زيادي براي توضيح اثر هر استاندارد حسابداري بين المللي بر صورتهاي مالي مورد نياز است
• هر شركت به طور كلي تحت تاثير چندين استاندارد قرار مي گيرند كه اين اثرات بايد مورد توجه قرار گيرند.

اما بطوري كه در بالا ذكر شد، پذيرش و بكارگيري IAS نه تنها اثرات مستقيم بلكه اثرات و تبعات غير مستقيمي نيز ببر شركتها دارد.

در اين مورد به نظر من تاثير آنها بر مديريت و فرآيند تصميم گيري مي تواند با اهميت باشد و نياز به دقت و توجه زيادي داشته باشد.

مثلاً اثر استانداردهاي بين المللي بر هزينه هاي سرمايه اي ، بر تهيه اطلاعات مهم و مربوط و برپاسخگويي مديريت و غيره بايد در نظر گرفته شود.

بطور خلاصه اثر پذيرش IAS بر شركتها، چندگانه، مسلم و قابل توجه است.در صورتيكه هميشه فرآيند پذيرش اين استانداردها با محدوديتها و موانعي مواجه است. ولي IAS تصور روشني از واحد تجاري ارايه مي كند و باعث بالا رفتن ارزش شركت مي شود.