محاسبه سود تقليل يافته هر سهم :

مبلغ

 

ريال

 

  000ر000ر800ر11

سود خالص ناشي از عمليات درحال تداوم قابل انتساب به‌صاحبان سهام عادي

 

  000ر000ر225

اضافه‌مي‌شود: اثر تبديل فرضی اوراق مشارکت قابل تبديل بر سود

(25% - 1) ×  × (10% × 000ر000ر000ر12)

  000ر000ر025ر12

سودخالص ناشي از عمليات در حال تداوم قابل انتساب به صاحبان سهام عادي با فرض تبديل

(000ر000ر000ر2)

زيان ناشي از عمليات متوقف شده قابل انتساب به صاحبان سهام عادي

  000ر000ر025ر10

سود خالص قابل انتساب به صاحبان سهام عادي با فرض تبديل

  666ر526ر5   سهم

ميانگين موزون تعداد سهام عادي

 

  000ر120      سهم

اضافه مي‌شود: سهام اضافي ناشي از تبديل فرضي اوراق مشارکت قابل تبديل
(000ر120 =  × 000ر480)

  666ر646ر5   سهم

ميانگين موزون تعديل شده تعداد سهام عادي

 

مبلغ(ريال)

سود تقليل يافته هر سهم:

129ر2

سود ناشي از عمليات در حال تداوم

(354)

زيان ناشي از عمليات متوقف شده

775ر1

سود تقليل يافته هر سهم

 

نحوه ارائه اطلاعات سود (زيان) هر سهم شرکت پويا در صورت سود و زيان به شرح زير است:

 

مبلغ(ريال)

سودپايه هر سهم:

 

 

سود خالص ناشي از عمليات در حال تداوم:

 

620ر1

عملياتي

 

515

غيرعملياتي

135ر2

 

 

(362)

 

زيان ناشي از عمليات متوقف شده

773ر1

 

 

 

620ر1

عملياتي

 

509

غيرعملياتي

129ر2

 

 

(354)

 

زيان ناشي از عمليات متوقف شده

775ر1

 

 

 
 

جدول زير شامل اطلاعات سه ماهه و سالانه سود هر سهم براي شرکت پويا مي‌باشد. هدف اين جدول، نشان دادن اين موضوع است که جمع اطلاعات سه ماهه سود هر سهم براي چهار دوره، لزوماً برابر با اطلاعات سالانه سود هر سهم نيست. به موجب استاندارد افشاي اطلاعات زير الزامي نيست.

 

کل سال

سه ماهه چهارم

سه ماهه سوم

سه ماهه دوم

سه ماهه اول

 

شرح

ريال

ريال

ريال

ريال

ريال

سود (زيان) پايه هر سهم:

  135ر2

(123)

  176

144ر1

987

سودخالص (زيان) ناشي‌از عمليات درحال‌تداوم

(362)

-

(352)

-

-

زيان ناشي از عمليات متوقف شده

  773ر1

(123)

(176)

144ر1

987

 

 

 

 

 

 

سود (زيان) تقليل يافته هر سهم:

  129ر2

(123)

  176

144ر1

942

سود‌خالص(زيان) ناشي از عمليات درحال‌تداوم

(354)

-

(352)

-

-

زيان ناشي از عمليات متوقف شده

  775ر1

(123)

(176)

144ر1

942

 

 

 

پيوست شماره 3 : مباني نتيجه‌گيري

اين پيوست بخشي از استاندارد حسابداري شماره 30 نمي‌باشد.

مقدمه

1 .    اطلاعات سود هر سهم به منظور ارزيابي عملکرد واحد تجاري و پيش‌بيني عملکرد آينده آن سودمند است. کميته تدوين استانداردهاي حسابداري سازمان حسابرسي در پاسخ به نيازهاي اطلاعاتي استفاده‌کنندگان گزارشهاي مالي، پروژه تدوين استاندارد حسابداري سود هر سهم را در سال 1380 در دستور کار گروه کارشناسي قرار داد. پس از انجام مطالعات اوليه، تحقيقات ميداني و تهيه پيش‌نويس استاندارد مذکور بنا به دلايلي از جمله نرخهاي متفاوت مالياتي براي سهامداران، اختلاف نظر در محاسبات ميانگين موزون تعداد سهام و نتايج حاصل از فرآيند نظرخواهي، اين پروژه مسکوت ماند. در سال 1385 با توجه به نياز بازار سرمايه به اطلاعات سود هر سهم، موضوع مجدداً در دستور کار کميته قرار گرفت. حاصل کار اين کميته و گروه کارشناسي آن، تدوين استاندارد حسابداري شماره 30 با عنوان سود هر سهم مي‌باشد.

هدف سود هر سهم

2 .    هدف محاسبه سود پايه هر سهم، بهبود مقايسه عملکرد واحدهاي تجاري در يک دوره گزارشگري و مقايسه عملکرد يک واحد تجاري در دوره‌هاي گزارشگري مختلف است. هدف محاسبه سود تقليل‌يافته هر سهم نيز هماهنگ با هدف محاسبه سود پايه هر سهم مي‌باشد، با اين تفاوت که آثار تبديل فرضي تمام سهام عادي بالقوه تقليل‌دهنده موجود در طي دوره را نيز درنظر مي‌گيرد. در واقع هدف از محاسبه سود تقليل‌يافته هر سهم، انعکاس اثر احتمالي تبديل فرضي سهام عادي بالقوه و کاهش احتمالي سود پايه هر سهم، به منظور علامت‌دهي در مورد کاهش بالقوه سود پايه هر سهم است.

محاسبه سود هر سهم

ميانگين موزون تعداد سهام عادي

3 .    در محاسبه سود پايه و تقليل‌يافته هر سهم، استفاده از ميانگين موزون تعداد سهام عادي ضروري است، زيرا اثر افزايش يا کاهش در سهام موجود بر سود، به بخشي از دوره مربوط مي‌شود که مابه‌ازاي آن در اختيار واحد تجاري بوده است. به عبارت ديگر، استفاده از اين مبنا، مدت استفاده از مابه‌ازاي دريافت شده را درنظر مي‌گيرد.

4 .    به منظور تعيين ميانگين موزون تعداد سهام، در مواردي که صدور سهام عادي در قبال مابه‌ازاي نقدي است، تاريخ ثبت افزایش سرمایه در مرجع ثبت شرکتها، ملاک عمل قرار مي‌گيرد زیرا استفاده از وجوه تنها پس از ثبت افزایش سرمایه امکان‌پذیر است.

5 .    در صورتي که مابه‌ازاي سهام به طور کامل وصول نشده باشد، اين سهام متناسب با مابه‌ازاي دريافت شده، در محاسبه ميانگين موزون تعداد سهام منظور مي‌شود، زيرا فقط وجوه دريافتي، عمليات واحد تجاري را تحت تأثير قرار مي‌دهد و اين سهام، حق مشارکت در تقسيم سود را نيز داراست.

6 .    افزايش سرمايه ممکن است از محل مطالبات سهامداران باشد. در چنين مواردي، از آنجا که سهامدار، اختيار دريافت طلب يا خريد سهام جديد را دارد، افزايش سرمايه مانع خروج وجه نقد از واحد تجاري مي‌گردد و در نتيجه با اين نوع افزايش سرمايه همانند افزايش سرمايه نقدي برخورد مي‌شود. در اين موارد، تاريخ اتمام پذيره‌نويسي حق تقدم، مبناي تعيين ميانگين موزون تعداد سهام است.

تقليل

7 .    هر چند سهام عادي بالقوه، در تاريخ گزارشگري حق مشارکت در سود را ندارد، اما در آينده با تبديل به سهام عادي، حق مشارکت در سود را خواهد داشت. بنابراين، در محاسبه سود تقليل‌يافته هر سهم درنظر گرفته مي‌شود، زيرا اين تبديل مي‌تواند با افزايش تعداد سهام، سود تقسيمي متعلق به هر سهم را کاهش دهد. از اين رو تقليل بالقوه، با نيازهاي اطلاعاتي استفاده‌کنندگان در ارتباط مي‌باشد.

8 .    اينکه سهام عادي بالقوه واقعاً به سهام عادي تبديل خواهد شد، معمولاً در تاريخ گزارشگري واحد تجاري قابل تعيين نيست. با اين حال با فرض تبديل، برآورد معقولي از سود هر سهم امکانپذير است.

ضد تقليل

9 .    در محاسبه سود تقليل‌يافته هر سهم به دليل رعايت احتياط، تنها سهام عادي بالقوه که سود هر سهم ناشي از عمليات در حال تداوم را کاهش يا زيان هر سهم ناشي از عمليات در حال تداوم را افزايش مي‌دهد، درنظر گرفته مي‌شود. اعمال حق تقدم خريد سهام و تبديل اوراق مشارکت قابل تبديل به سهام عادي، چنانچه تأثير ضدتقليل‌دهندگي داشته باشد ناديده گرفته مي‌شود.

10.    براي تعيين تقليل‌دهندگي سهام عادي بالقوه در محاسبه سود تقليل‌يافته هر سهم، از سود خالص يا زيان ناشي از عمليات در حال تداوم (سود يا زيان قبل از عمليات متوقف شده) به عنوان رقم کنترلي استفاده مي‌شود. سود خالص يا زيان ناشي از عمليات در حال تداوم به عنوان رقم کنترلي درنظر گرفته می‌شود، زيرا اين رقم قابليت مقايسه بيشتري دارد، در صورتي که توقف عمليات در هر دوره گزارشگري تکرار نمي‌شود.

انتشار حق تقدم

11.    انتشار حق تقدم خريد سهام که قيمت اعمال آن در زمان انتشار، کمتر از ارزش بازار سهام بلافاصله قبل از تصویب افزايش سرمايه است، دربرگيرنده عنصر جايزه مي‌باشد. عنصر جايزه به معناي افزايش تعداد سهام بدون تغيير در منابع يا تعهدات واحد تجاري است و به همين دليل همانند سود سهمي، اقلام مقايسه‌اي بايد به منظور قابليت مقايسه سال جاري با سالهاي قبل، ارائه مجدد شود.

ارائه در صورت سود و زيان

12.    مبالغ سود پايه و سود تقليل‌يافته هر سهم براي سود خالص (زيان) ناشي از عمليات در حال تداوم به تفکيک عملياتي و غيرعملياتي بايد در متن صورت سود و زيان ارائه شود، زيرا سرمايه‌گذاران اهميت زيادي براي این تفکیک قائل هستند و در ارزيابي عملکرد واحد تجاري مؤثر واقع می‌شود.

 

صفحه         2       3