کليات

دامنه کاربرد

1 .    استانداردهـای حسابرسی در مـورد حسابرسی گـروه نيز کاربـرد دارد. در این استاندارد ملاحظات خاصی مطرح شده است که در خصوص حسابرسی گروه کاربرد دارد، به ویژه مواردی که دربرگیرنده حسابرسان بخش است.

2 .    چنانچه حسابرس در حسابرسی صورتهای مالی غیر از صورتهای مالی گروه، از خدمات حسابرسان دیگر استفاده کند، این استاندارد می‌تواند با اعمال تعدیلات مناسب، مفید واقع شود. برای مثال، حسابرس می‌تواند برای نظارت بر شمارش موجودی کالا یا وارسی داراییهای ثابت مشهود در یک مکان دور، از خدمات حسابرس دیگر استفاده کند.

3 .    حسابرس بخش ممکن است به موجب قانون، مقررات یا به دلایل دیگری ملزم به اظهارنظر نسبت به صورتهای مالی یک بخش باشد. تیم حسابرسی گروه ممکن است به منظور کسب شواهد حسابرسی برای حسابرسی گروه، تصمیم بگیرد از شواهد پشتوانه اظهارنظر نسبت به صورتهای مالی بخش استفاده کند؛ در این مورد نیز الزامات این استاندارد بکار گرفته می‌شود. (رک: بند ت-1)

4 .    طبق استاندارد 220[1]، مدیر مسئول حسابرسی گروه ملزم است از صلاحیت و تواناییهای مناسب افرادی که حسابرسی گروه را انجام می‌دهند، از جمله حسابرسان بخش، در مجموع اطمینان حاصل کند. مدیر مسئول حسابرسی گروه همچنین مسئول هدایت، سرپرستی و عملکرد حسابرسی گروه است.

5 .    مدیر مسئول حسابرسی گروه، صرف‌نظر از اینکه تیم حسابرسی گروه یا حسابرس بخش، حسابرسی اطلاعات مالی بخش را انجام می‌دهند، الزامات استاندارد 220 را بکار می‌گیرد. این استاندارد به مدیر مسئول حسابرسی گروه کمک می‌کند تا در شرایطی که حسابرسی اطلاعات مالی بخشها توسط حسابرسان بخش انجام می‌شود، الزامات استاندارد 220 را اجرا کند.

6 .    خطر حسابرسی، تابع خطر تحریف بااهمیت در صورتهای مالی و خطر عدم کشف این تحریفها توسط حسابرس است[2]. در حسابرسی گروه، خطر عدم کشف دو جزء دارد؛ یکی خطر عدم کشف تحریف در اطلاعات مالی بخش توسط حسابرس بخش که می‌تواند باعث ایجاد تحریف بااهمیت در صورتهای مالی گروه گردد، و دیگری خطر عدم کشف این تحریفها توسط تیم حسابرسی گروه. این استاندارد به موضوعاتی می‌پردازد که تیم حسابرسی گروه برای تعیین ماهیت، زمانبندی و حدود مشارکت خود در روشهای برآورد خطر و روشهای حسابرسی لازم که توسط حسابرسان بخش در مورد اطلاعات مالی بخشها اجرا می‌شود، مدنظر قرار می‌دهد. هدف از این مشارکت کسب شواهد حسابرسی کافی و مناسب پشتوانه اظهارنظر حسابرسی در مورد صورتهای مالی گروه است.

تاریخ اجرا

7 .    این استاندارد برای حسابرسی صورتهای مالی گروه که دوره مالی آنها از 1/1/1391 و پس از آن شروع می‌شود، لازم‌الاجراست.

اهداف

8 .    اهداف حسابرس عبارت است از:

الف.  تصمیم‌گیری نسبت به قبول یا رد حسابرسی صورتهای مالی گروه،

ب .   برقراری ارتباط شفاف با حسابرسان بخش راجع به دامنه و زمانبندی حسابرسی اطلاعات مالی بخشها و یافته‌های آنان، و

پ .   کسب شواهد حسابرسی کافی و مناسب در مورد اطلاعات مالی بخشها و فرایند تلفیق، به منظور اظهارنظر در مورد اینکه آیا صورتهای مالی گروه، از تمام جنبه‌های بااهمیت، طبق استانداردهای حسابداری تهیه شده است یا خیر.

تعاریف

9 .    در این استاندارد، اصطلاحات زير با معاني مشخص شده براي آنها بکار رفته است:

الف.  بخش. یک واحد تجاری یا فعالیت تجاری که مدیران اجرايي بخش یا گروه برای آن اطلاعات مالی تهیه می‌کنند و باید در صورتهای مالی گروه گنجانده ‌شود.
(رک : بندهای ت-2 تا ت-4)

ب .   حسابرس بخش. حسابرسی که در حسابرسی اطلاعات مالی یک بخش، خواسته‌هاي تيم حسابرسي گروه را نيز به منظور کمک به حسابرسی گروه انجام می‌دهد. (رک : بند ت –7)

پ .   مدیران اجرايي بخش. مدیران اجرايي مسئول تهیه اطلاعات مالی یک بخش.

ت .   سطح اهمیت بخش. سطح اهمیتي که توسط تیم حسابرسی گروه براي يک بخش تعیین می‌شود.

ث .   گروه. تمام بخشهایی که اطلاعات مالی آنها در صورتهای مالی گروه گنجانده می‌شود. یک گروه همواره بیش از یک بخش دارد.

ج .   حسابرسی گروه. حسابرسی صورتهای مالی گروه.

چ .   اظهارنظر حسابرسی گروه. اظهارنظر حسابرس نسبت به صورتهای مالی گروه.

ح .   مدیر مسئول حسابرسی گروه. شریک یا فرد واجد شرايط دیگری در مؤسسه، داراي مجوز حرفه‌اي يا قانوني مربوط، که مسئول حسابرسی گروه و اجرای آن، و گزارش صادره از طرف مؤسسه در مورد صورتهای مالی گروه است. در مواردی که حسابرسان به طور مشترک حسابرسی گروه را انجام می‌دهند، شرکای حسابرسی مشترک و تیمهای حسابرسی آنها در مجموع مدير مسئول حسابرسی گروه و تیم حسابرسی گروه را تشکیل می‌دهند. با این حال، این استاندارد در مورد رابطه بین حسابرسان مشترک یا خدماتی که یک حسابرس مشترک در ارتباط با خدمات حسابرس مشترک دیگر انجام می‌دهد، کاربرد ندارد.

خ .   تیم حسابرسی گروه. شرکا، شامل مدیر مسئول حسابرسی گروه و سایر کارکنانی است که طرح کلی حسابرسی گروه را تدوین می‌کنند، با حسابرسان بخش ارتباط برقرار می‌کنند، حسابرسی فرایند تلفیق را انجام می‌دهند، و نتایج کسب شده از شواهد حسابرسی را به عنوان مبنای اظهارنظر نسبت به صورتهای مالی گروه، ارزیابی می‌کنند.

د .    صورتهای مالی گروه. صورتهای مالی که شامل اطلاعات مالی بیش از یک بخش است. اصطلاح ”صورتهای مالی گروه“، صورتهای مالی ترکیبی را نیز دربرمي‌گيرد. منظور از صورتهای مالی ترکیبی، تجمیع اطلاعات مالی تهیه شده توسط بخشهای فاقد واحد تجاری اصلی اما تحت کنترل مشترک است.

ذ .    مدیران اجرايي گروه. مدیران اجرايي مسئول تهیه و ارائه صورتهای مالی گروه.

ر .    کنترلهای عمومی گروه. کنترلهایی که توسط مدیران اجرايي گروه برای گزارشگری مالی گروه طراحی و اجرا می‌شود.

ز .    بخش عمده. بخش مشخص شده توسط تیم حسابرسی گروه که (الف) به تنهایی برای گروه اهمیت مالی دارد، یا (ب) به دلیل ماهیت یا شرایط خاص آن، ممکن است دربردارنده خطرهای عمده تحریف بااهمیت در صورتهای مالی گروه باشد. (رک: بندهای ت– 5 و ت-6)

 

10.    ”فرایند تلفیق“ شامل موارد زیر است:

الف.  شناخت، اندازه‌گیری، ارائه و افشای اطلاعات مالی بخشها در صورتهای مالی گروه از طریق تلفیق یا روشهای حسابداری بهای تمام شده یا ارزش ویژه، و

ب .   تجمیع اطلاعات مالی بخشهای فاقد واحد تجاری اصلی اما تحت کنترل مشترک در صورتهای مالی ترکیبی.

الزامات

مسئولیت

11.    مدیرمسئول حسابرسی گروه مسئول هدایت، سرپرستی و عملکرد حسابرسی گروه طبق الزامات استانداردهای حرفه‌ای، قانونی و مقرراتی و ارزیابی مناسب بودن گزارش حسابرس با توجه به شرایط موجود است[3]. بنابراین، در گزارش حسابرس نسبت به صورتهای مالی گروه نباید به حسابرس بخش اشاره شود. (رک : بندهای ت –8 و ت-9)

پذیرش و ادامه کار

12.    مدیرمسئول حسابرسی گروه برای بکارگیری استاندارد 220، باید تعیین کند که آیا می‌توان به گونه‌ای معقول انتظار داشت که شواهد حسابرسی کافی و مناسب در ارتباط با فرایند تلفیق و اطلاعات مالی بخشها به عنوان پشتوانه اظهارنظر حسابرسی گروه، کسب شود یا خیر. برای دستیابی به این هدف، تیم حسابرسی گروه جهت تشخیص بخشهای بااهمیت باید از گروه، بخشهای آن و محیط آنها شناخت کافی کسب کند. در مواردی که حسابرسان بخش، حسابرسی اطلاعات مالی این بخشها را انجام دهند، مدیرمسئول حسابرسی گروه باید ارزیابی کند که آیا تیم حسابرسی گروه تا حدی که برای کسب شواهد حسابرسی کافی و مناسب ضروری است، می‌تواند در کار حسابرسان آن بخشها مشارکت کند. (رک : بندهای ت-10 تا ت-12)

13.    اگر مدیرمسئول حسابرسی گروه به این نتیجه برسد که:

الف.  تیم حسابرسی گروه به دلیل محدودیتهای تحمیلی از طرف مدیران اجرايي گروه، نمی‌تواند شواهد حسابرسی کافی و مناسب کسب کند،و

ب .   تأثیر احتمالی این محدودیت منجر به عدم اظهارنظر نسبت به صورتهای مالی گروه خواهد شد[4]،

مدیر مسئول حسابرسی گروه باید یکی از اقدامات زیر را انجام دهد:

شرایط کار

14.    مدیرمسئول حسابرسی گروه باید در مورد شرایط کار حسابرسی گروه بر اساس استاندارد 210[5]، به توافق برسد. (رک : بندهای ت-20 وت-21)

طرح کلی و برنامه حسابرسی

15.    تیم حسابرسی گروه باید بر اساس استاندارد 300[6]، طرح کلی و برنامه حسابرسی گروه را تدوین کند.

16.    مدیر مسئول حسابرسی گروه باید طرح کلی و برنامه حسابرسی گروه را بررسی کند. (رک: بند ت-22)

کسب شناخت از گروه، بخشهای آن و محیط آنها

17.    حسابرس ملزم است با کسب شناخت از واحد تجاری و محیط آن، خطرهای تحریف بااهمیت را شناسایی و ارزیابی کند[7]. تیم حسابرسی گروه باید:

الف.  شناخت خود از گروه، بخشهای آن و محیط آنها، از جمله کنترلهای حاکم بر گروه که در مرحله پذیرش یا ادامه کار کسب شده است را افزايش دهد، و

ب .   از فرایند تلفیق، از جمله دستورالعملهای صادره توسط مدیران اجرايي گروه برای بخشها، شناخت کسب کند. (رک: بندهای ت-23 تا ت-29)

18.    تیم حسابرسی گروه باید چنان شناختی کسب کند که برای موارد زیر کافی باشد:

الف.  تأیید یا تجدیدنظر در تشخیص اولیه خود در مورد بخشهای احتمالاً عمده، و

ب .   برآورد خطرهای تحریف بااهمیت ناشی از تقلب یا اشتباه در صورتهای مالی گروه[8]. (رک: بندهای ت-30 و ت-31)

کسب شناخت از حسابرسان بخش

19.    در مواردی که تیم حسابرسی گروه در نظر دارد برای حسابرسی اطلاعات مالی یک بخش از خدمات حسابرس بخش استفاده کند، تیم حسابرسی گروه باید از موارد زیر شناخت کسب کند: (رک: بندهای ت-32 تا ت-35)

الف.  آیا حسابرس بخش از الزامات اخلاقی مربوط به حسابرسی گروه، به ویژه استقلال، شناخت کافی دارد و به آن پایبند است یا خیر، (رک: بند ت-37)

ب .   صلاحیت حرفه‌ای حسابرس بخش، (رک : بند ت-38)

پ .   آیا تیم حسابرسی گروه تا حدی که برای کسب شواهد حسابرسی کافی و مناسب لازم است، می‌تواند در کار حسابرس بخش مشارکت کند یا خیر، و

ت .   آیا حسابرس بخش در محیط قانونمندی فعالیت می‌کند که در آن کار حسابرسان تحت نظارت مؤثري است یا خیر. (رک : بند ت-36)

20.    در مواردی که الزامات استقلال مربوط به حسابرسی گروه توسط حسابرس بخش رعایت نشود، یا تیم حسابرسی گروه تردید جدی در مورد سایر موضوعات ذکر شده در قسمتهای ”الف“ تا ”پ“ بند 19 داشته باشد، تیم حسابرسی گروه باید بدون استفاده از خدمات حسابرس بخش برای حسابرسی اطلاعات مالی آن بخش، شواهد حسابرسی کافی و مناسبی را در مورد اطلاعات مالی آن بخش کسب کند. (رک: بندهای ت-39 تا ت-41)

اهمیت

21.    تیم حسابرسی گروه باید موارد زیر را تعیین کند: (رک : بند ت-42)

الف.  سطح اهمیت صورتهای مالی گروه به عنوان یک مجموعه واحد، در زمان تدوین طرح کلی حسابرسی گروه.

ب .   اینکه آیا، در شرایط خاص گروه، گروههای معاملات، مانده حسابها یا موارد افشای خاص در صورتهای مالی گروه وجود دارد که به گونه‌ای معقول انتظار رود وجود تحریف در آنها با مبالغی کمتر از سطح اهمیت صورتهای مالی گروه به عنوان یک مجموعه واحد، تصمیمات اقتصادی استفاده‌کنندگان را بر مبنای صورتهای مالی یاد شده تحت تأثیر قرار دهد یا خیر. در چنین شرایطی، تیم حسابرسی گروه باید سطح اهمیت مناسب برای این گروههای معاملات، مانده حسابها یا موارد افشاي خاص را تعیین کند.

پ .   سطح اهمیت بخش براي بخشهایی که حسابرسان آنها در راستای مقاصد حسابرسی گروه، مسئول حسابرسی یا بررسی آن هستند. به منظور کاهش خطر فزونی مجموع تحریفهای کشف شده و کشف نشده در صورتهای مالی گروه از سطح اهمیت صورتهای مالی گروه به عنوان یک مجموعه واحد، سطح اهمیت بخش باید پایینتر از سطح اهمیت صورتهای مالی گروه به عنوان یک مجموعه واحد باشد. (رک: بندهای ت-43 و ت-44)

ت .   آستانه‌ای که آشکارا نمی‌توان تحریفهای بالاتر از آن را برای صورتهای مالی گروه مشخصاً ناچيز فرض کرد. (رک : بند ت-45)

22.    در مواردی که حسابرسان بخش برای مقاصد حسابرسی گروه، کار حسابرسی را انجام می‌دهند، به منظور ارزیابی خطرهای تحریف بااهمیت و طراحی روشهای حسابرسی لازم در برخورد با خطرهای برآوردی، بايد مبلغ اهمیت را پایینتر از سطح اهميت بخش (و مبلغ یا مبالغ کمتر از سطح اهمیت گروههای معاملات، مانده حسابها یا موارد افشاي خاص، در صورت لزوم) تعیین کنند. در چنین مواردی تیم حسابرسی گروه باید مناسب بودن چنین مبالغی را ارزیابی کند. (رک: بند ت-46)

 

صفحه     1     2      3      4      5