صندوق بازنشستگي نمونه
صورت درآمد و هزينه تلفيقي
براي سال مالي منتهي به 29 اسفندماه 2×13
|
|
|
|
|
|
|
|
ميليون ريال
|
ميليون ريال
|
ميليون ريال
|
|
فروش خالص و درآمد ارائه خدمات
|
|
|
194ر412
|
117ر385
|
|
بهاي تمام شده كالاي فروش رفته و خدمات
|
|
|
|
|
|
ارائه شده
|
|
|
|
|
|
سود ناخالص
|
|
|
036ر51
|
568ر52
|
|
درآمد حاصل از سرمايه‌گذاريها ـ عملياتي
|
|
|
804ر86
|
629ر67
|
|
هزينه‌هاي فروش، اداري و عمومي
|
|
(837ر34)
|
|
( 181ر33)
|
|
خالص ساير درآمدها و هزينه‌هاي عملياتي
|
|
|
|
700
|
|
|
|
|
|
|
|
خالص درآمدهاي عملياتي
|
|
|
045ر101
|
716ر87
|
|
هزينه‌هاي مالي
|
|
(340ر7)
|
|
( 915ر4)
|
|
خالص ساير درآمدها و هزينه‌هاي غيرعملياتي
|
|
|
|
826ر1
|
|
مازاد درآمد بر هزينه قبل از احتساب سهم گروه از سود
|
|
|
|
|
شركتهاي وابسته
|
|
833ر94
|
627ر84
|
|
سهم گروه از سود شركتهاي وابسته
|
|
|
|
مازاد درآمد بر هزينه قبل از ماليات
|
758ر106
|
249ر93
|
|
ماليات
|
|
|
|
مازاد درآمد بر هزينه
|
|
|
|
سهم اقليت
|
|
|
پیوست شماره 2
مباني نتيجه‌گيري
پيشينـه
1 . پيش از تدوين اين استاندارد، صندوقهاي متولي طرحهاي مزاياي بازنشستگي در ايران براي گزارشگري مالي از روشهاي متفاوتي استفاده مي‌كردند. باتوجه به‌اهميت طرحهاي مزاياي بازنشستگي و لزوم شفافيت گزارشگري مالي آنها در شهريورماه 1381 پروژه‌اي با عنوان بررسي ضرورت تدوين استاندارد حسابداري براي طرحهاي مزاياي بازنشستگي به‌موجب مصوبه كميته تدوين استانداردهاي حسابداري در دستور كار مديريت تدوين استانداردها قرار گرفت.
2 . پروژه در قالب يك پژوهش براي گروه كارشناسي مديريت تدوين استانداردها تعريف شد. ابتدا ادبيات و استانداردهاي مرتبط در ساير كشورها بررسي و گزارش مطالعات تطبيقي تهيه گرديد. سپس صورتهاي مالي چند صندوق ايراني و خارجي مورد بررسي قرار گرفت. براي بررسي مسائل خاص صندوقهاي بازنشستگي با برخي از مسئولين صندوقها و متخصصين اكچوئري بحث و تبادل نظر شد. همچنين قوانين و مقررات، اساسنامه‌ها و آيين‌نامه‌هاي صندوقها مورد مطالعه و بررسي قرار گرفت و از نتايج حاصل براي تهيه پرسشنامه، به‌منظور نظرخواهي از صندوقها، استفاده شد.
3 . پرسشنامه تهيه شده براي 11 صندوق بازنشستگي ارسال و برمبناي نتايج حاصل از پرسشنامه و مطالعات انجام شده، گزارش شناخت تهيه گرديد. گروه كارشناسي با جمع بندي نتايج گزارش شناخت و مطالعه تطبيقي، نظرات خود را در قالب يك گزارش ارائه كرد. اين گزارش كه بر لزوم تدوين استاندارد حسابداري براي طرحهاي مزاياي بازنشستگي تأكيد داشت در اختيار كميته تدوين استانداردهاي حسابداري قرار گرفت.
4 . پس از تأييد ضرورت تدوين استاندارد طرحهاي مزاياي بازنشستگي توسط كميته تدوين استانداردهـاي حسابـداري، گـروه كارشناسي پيش نويس اوليـه استانـدارد را تهيه كرد.
اين پيش‌نويس در جلسات متعدد كميته تدوين استانداردهاي حسابداري بررسي و اصلاحات لازم در آن اعمال گرديد.
دلايل تدوين استاندارد حسابداري براي طرحهاي مزاياي بازنشستگي
5 . اهم دلايل ضرورت تدوين استاندارد حسابداري طرحهاي مزاياي بازنشستگي به شرح زير است :
- ويژگيهاي فعاليتهاي مرتبط با طرحهاي مزاياي بازنشستگي،
- استفاده از روشهاي متفاوت حسابداري توسط صندوقهابراي معاملات و رويدادهاي مشابه،
- استفاده از عناوين و شكلهاي متفاوت صورتهاي مالي توسط صندوقها،
- متفاوت بودن ميزان افشاي اطلاعات در متن صورتهاي مالي و يادداشتهاي توضيحي در صندوقها،
- عدم افشاي اطلاعات كافي در مورد ارزش فعلي تعهدات آتي مزاياي بازنشستگي، ارزش منصفانه داراييها و درنتيجه توان ايفاي تعهدات.
دامنـه كاربرد
6 . كليه طرحهاي مزاياي بازنشستگي، از جمله سازمان تأمين اجتماعي، صندوق بازنشستگي كشوري و ساير طرحهاي مزاياي بازنشستگي شركتها و سازمانها، مشمول اين استاندارد مي‌باشند. باني و اداره‌كننده طرح (دولت يا بخشهاي عمومي، خصوصي يا تعاوني) عاملي تعيين كننده نمي‌باشد، زيرا فقط ويژگيهاي فعاليت طرحها و نه خصوصيات بانيان و اداره كنندگان آنها بر حسابداري و گزارشگري مالي طرح تأثير مي‌گذارد.
7 . طرحهاي مزاياي بازنشستگي معمولاً به دو گروه اصلي زير طبقه‌بندي مي‌شود :
طرح مزاياي بازنشستگي با مزاياي معين طرحي است‌كه مزاياي بازنشستگي براساس ضوابطي تعيين مي‌شود كه معمولاً مبناي آن حقوق و مزايا و سنوات خدمت اعضا است. در اين طرحها ريسك اصلي متوجه طرح و يا حامي آن است.
طرح مزاياي بازنشستگي با كمك معين در اين طرح، مزاياي بازنشستگي باتوجه به كمكهاي اعطايي به طرح و سود حاصل از سرمايه‌گذاريها، تعيين مي‌شود. در اين نوع طرح معمولاً براي كمكهاي مرتبط با هر فرد حساب جداگانه‌اي نگهداري مي‌شود و ريسك مرتبط با نوسان بازدهي داراييهاي طرح متوجه اعضا است.
باتوجه به شرايط كنوني ايران كه طرحهاي مزاياي بازنشستگي تماماً از نوع مزاياي معين است، اين استاندارد براي گزارشگري مالي اين نوع طرحها تدوين شده است.
صورتهاي مالي طرحهاي مزاياي بازنشستگي
8 . باتوجه به مطالعات انجام گرفته و مباحث مطرح شده، كميته تدوين استانداردهاي حسابداري، صورتهاي مالي طرحهاي مزاياي بازنشستگي را به شرح زير تعيين نمود :
الف. ترازنامه،
ب . صورت تغييرات در خالص داراييها،
ج . صورت درآمد و هزينه، و
د . يادداشتهاي توضيحي.
9 . وظيفه مباشرت مديريت در ارتباط با عملكرد مالي را مي‌توان به دو بخش مجزا تقسيم كرد. نخست، اداره طرح كه از جنبه مالي به نحوه ارتباط هيأت امناء با كارفرمايان، اعضاي طرح و ساير كساني كه مستقيماً درگير مي‌باشند، مربوط است. دوم، سرمايه‌گذاريها كه با خط مشي هيأت امناء در مورد نحوه استفاده از داراييهاي در دسترس براي پرداخت مزايا، مرتبط است. اين دو جنبه (اداره و سرمايه‌گذاري) بهتر است به صورت جداگانه در صورت تغييرات در خالص داراييها و صورت درآمد و هزينه ارائه شود.
10 . ارائه صورت جريان وجوه نقد براي طرحهاي مزاياي بازنشستگي كاربرد ندارد. زيرا اولاً اهداف تبيين شده براي صورت جريان وجوه نقد در طرحها مصداق ندارد و گزارشهاي اكچوئري مي‌تواند به تسهيل پيش بيني‌ها كمك كند. ثانياً صورت جريان وجوه نقد معمولاً منعكس كننده افزايشها و كاهشهاي وجوه نقد بر حسب فعاليتهاي مختلف مي‌باشد كه اين امر به نحو جامع‌تري از طريق صورت تغييرات درخالص داراييها گزارش مي‌شود و صورت جريان وجوه نقد عموماً اطلاعات بيشتري به استفاده‌كنندگان صورتهاي مالي طرحهاي مزاياي بازنشستگي ارائه نمي‌كند.
صورتهاي مالي تلفيقي
11 . باتوجه به اينكه در شرايط حاضر صندوقهاي بازنشستگي در ايران بنابه دلايل متفاوت در امر بنگاه‌داري وارد شده‌اند و عملاً در موارد متعدد بر شركتهاي سرمايه‌پذير كنترل اعمال مي‌كنند لذا صورتهاي مالي بايد اين وضعيت را به‌نحو مناسب نشان دهد. بنابراين باتوجه به مفاهيم مطرح شده در استاندارد حسابداري شماره 18 با عنوان صورتهاي مالي تلفيقي و حسابداري سرمايه‌گذاري در واحدهاي تجاري فرعي ، ضرورت تهيه صورتهاي مالي تلفيقي براي طرحهاي مزاياي بازنشستگي مورد تأييد قرار گرفت.
اندازه‌گيري داراييهاي طرحهاي مزاياي بازنشستگي
12 . يكي از نيازهاي اصلي استفاده‌كنندگان صورتهاي مالي طرحهاي مزاياي بازنشستگي آگاهي از توان اين طرحها براي ايفاي تعهدات آتي است. براي ارائه اين اطلاعات، ارزش داراييهاي طرح بايد با ارزش فعلي تعهدات آتي آن مقايسه گردد و مازاد يا كسري آن مشخص شود. چنانچه داراييهاي طرح براساس ارقام تاريخي گزارش شود اين مقايسه مي‌تواند گمراه‌كننده باشد و توان طرح را كمتر از واقعيت منعكس كند. لذا داراييهاي طرح كه ماهيت سرمايه‌گذاري دارند بايد براساس ارزشهاي منصفانه اندازه‌گيري شوند. اما مشكل اين است كه ارزشهاي منصفانه قابل اتكا براي تمام سرمايه‌گذاريها به‌طور مرتب قابل دسترس نيست و تعيين و انعكاس ارزشهاي منصفانه به‌طور ادواري در ترازنامه در شرايط فعلي ميسر نمي‌باشد. لذا كميته تصميم گرفت كه ارزش منصفانه سرمايه‌گذاريها در متن ترازنامه منعكس نشود بلكه در يك يادداشت توضيحي به‌صورت مقايسه‌اي با ارزش فعلي مزاياي بازنشستگي مبتني‌بر اكچوئري افشا شود.
محاسبه ارزش فعلي مزاياي بازنشستگي مبتني‌بر اكچوئري
13 . در محاسبات اكچوئري براي مقاصدي غير از تهيه صورتهاي مالي معمولاً ارزش فعلي تعهدات مربوط به اعضاي فعلي طرح ، اعم از بازنشسته و شاغل، باتوجه به حقوق و مزاياي بازنشستگي آتي، حق بيمه‌هاي آتي، جدول مرگ و مير، نرخ بازده سرمايه‌گذاري و ديگر مفروضات تعيين مي‌شود. اما براي مقاصد حسابداري انعكاس تعهدات در صورتهاي مالي مستلزم وجود شرايط اندازه‌گيري و شناخت بدهيها و سازگاري آن با تعريف بدهي مي‌باشد. بدهي، تعهد انتقال منافع اقتصادي توسط واحد تجاري ناشي از معاملات يا ساير رويدادهاي گذشته است. تعهدات مزاياي بازنشستگي در رابطه با سنوات خدمت آتي اعضا در تاريخ ترازنامه نمي‌تواند بدهي تلقي شود و به همين دليل تعهدات مزاياي بازنشستگي متناسب با سنوات خدمت گذشته اعضا در ذيل ترازنامه و يادداشتهاي توضيحي صورتهاي مالي گزارش مي‌شود.
14 . براي محاسبه ارزش فعلي تعهدات مربوط به مزاياي بازنشستگي دو رويكرد شامل ” حقوق و مزاياي جاري“ و ” حقوق و مزاياي پيش بيني شده “ وجود دارد.
15 . رويكرد حقوق و مزاياي جاري مبتني‌بر دلايل زير است:
الف . استفاده از حقوق و مزاياي جاري عينيت بيشتري دارد و نياز به مفروضاتي درخصوص آينده نيست و بنابراين قابليت اتكاي بالاتري دارد.
ب . افزايش مزاياي بازنشستگي ناشي از افزايش حقوق و مزايا درصورتي تعهد طرح محسوب مي‌شود كه افزايش حقوق و مزايا تحقق يافته باشد.
ج . ارزش فعلي مزاياي انباشته بازنشستگي مبتني‌بر اكچوئري با استفاده از حقوق و مزاياي جاري عمدتاً با مبلغ قابل پرداخت در زمان خاتمه يا توقف فرضي فعاليت طرح ارتباط نزديك‌تري دارد.
16 . رويكرد حقوق و مزاياي پيش بيني شده مبتني‌بر دلايل زير است :
الف . اطلاعات مالي بايد با فرض تداوم فعاليت تهيه شود، حتي اگر بكارگيري مفروضات و برآوردها در تهيه آن ضرورت داشته باشد،
ب . مزاياي بازنشستگي معمولاً با توجه به ميزان حقوق و مزاياي نزديك به تاريخ پايان خدمت تعيين و پرداخت مي‌شود، بنابراين، پيش بيني ميزان حقوق و مزايا، حق بيمه‌ها و نرخهاي بازده ضرورت دارد، و
ج . در مواردي كه تأمين وجوه بر مبناي پيش‌بيني حقوق و مزايا صورت مي‌گيرد عدم بكارگيري حقوق و مزاياي پيش‌بيني شده، ممكن است منجر به گزارش منابع مالي اضافي در زماني شود كه طرح داراي وجوه مالي اضافي نيست يا منجر به گزارش وجوه مالي كافي در زماني شود كه طرح وجوه مالي كافي در اختيار ندارد.
17 . در شرايط اقتصادي فعلي، پيش بيني آينده با مشكلات متعددي مواجه است و در چنين شرايطي در اندازه‌گيريها هرچه متغيرهاي مربوط به آينده بيشتر باشد قابليت اتكاي آن كمتر خواهد بود. بنابراين كميته رويكرد حقوق و مزاياي جاري را مناسب‌تر تشخيص داد.
صفحه 1 2 3 4 5